1. Ana Sayfa
  2. Azərbaycan
  3. İLK DÄSTÄLÄR VÄ BÄDİR SAVAŞI

İLK DÄSTÄLÄR VÄ BÄDİR SAVAŞI

Son güncelleme: 27.07.2009 15:29
eskitoprak eskitoprak foto


  • Mövzular:



    *
    İlk dästälär vä Abdullah İbni Cahşın dästäsi,
    *
    Savaşa müsaidä,
    *
    Bädir savaşı,
    *
    Mäkkälilärin bitmäyän üzüntüsü,
    *
    Äsirlärlä davranışı,
    *
    Kaynuka yähudilärinin Mädinädän çıxarılması,
    *
    Sevik savaşı,
    *
    Hicrätin ikinci ilindäki hadisälär.



    a) İlk dästälär:

    Mäkkä bütpärästläri Müsälmanların Mädinädä qüvvätlän-mälärini heç qäbul edä bilmirdilär. Müsälmanları orada da tä'qib etmäkdän geri durmadılar. Mädinäyä basqın edäcäkläri arabir hiss olunurdu. Bütpärästlär İslama düş-mänlikdän heç cür äl çäkmirdilär. Müsälmanlar buna qarşı Qureyşin ticarät yolunu käsäräk onları iqtisadi cähätdän zäiflätmäyi fikirläşdilär. Bu mäqsädlä ätrafa müäyyän käşfiyyatçı dästälär göndärildi. Bunlar äsla qan tökmädilär, silahlı bir toqquşma olmadı. Bunlardan mäqsäd Qureyşä gözdağı vermäk, bizim dä älimiz silah tutmağı bilir, demäk idi.



    b) Abdullah İbni Cahşın dästäsi:

    Hicrätin II. ilindä Abdullah 10 näfärlä Mäkkä ilä Taif arasındakı Nahleyä getdi. Buradan Mäkkäyä 24 saatdır. Abdullah Qureyşin häräkätını müşahidä edäcäkdi. Suriyadan dönän bir karvanla rastlaşdılar. Karvanın başçısı olan İbni Nadramiyi öldürdülär vä iki äsir aldılar. Bu, Räcäb ayına täsadüf etmişdi. Hz. Peyğämbär Abdullaha "Sänä belä bir şey et demädim", deyä hirsländisä dä, daha olan olmuşdu. Bundan sonra savaşa da müsaidä edildi. Müsälmanlar artıq özlärini qoruya bilä-cäkdilär.



    c) Savaşa müsaidä:

    Hz. Peyğämbär dini sülh yolu ilä yaymağa çalışmış, zorlama yoluna getmämişdir. Müsälmanlar bütpärästlärä cavab vermäk üçün däfälärlä müsaidä istämişdilärsä dä!

    "Allah bizä bunu ämr etmädi", deyäräk müsaidä etmämişdir.

    Peyğämbärliyinin 15 ili belä keçdi. Gözäl sözlä, näsihätlä dinä dä'vät etdi. Nähayät, täcavüzlärin qarşısını almaq üçün, savaşa müsaidä edildi. Özünü müdafiä dä Allah yanında bir haqdır.

    70-ä qädär ayä ilä savaş yasaqlanmış, yalnız sonradan savaşa izin verilmişdir (Hac suräsi, 39-40, Enfal suräsi vä digär ayälär).



    d) Bädir savaşı (Hicrätin ikinci ili, Ramazan ayı):

    Bädir Mädinädän 80 mil mäsäfädä aralı olan bir känddir. Suriyaya gedän karvan yolunun üzärindädir. Bütpärästlär vä Müsälmanlar arasında ilk vuruş mähz burada oldu.

    Qureyş Mädinä yaxınlarına qädär soxularaq qarätçiliyä başlamış vä Abdullah İbni Übeyyäyä xäbär göndäräräk, Mähämmädi öldürtmäsini istämişdi. Demäk, Qureyş İslama düşmänliyindä iräli getmäyä başlamışdı. Bu däfä Äbu Süfyan Suriyaya böyük bir ticarät karvanı ilä getmişdi. Bu särvätlä härbä hazırlıq görüläcäkdi. Äbu Süfyanın karvanında bütün Mäkkälilärin malları var idi. Äbu Süfyan Müsälmanların karvanı tä'qib etdikläri xäbärini aldı. Damdan adlı birisini pulla tutaraq çapar (xäbär aparan) kimi Mäkkäyä yolladı. Hämin adam isä qorxunc bir formada Mäkkädä bağırmağa başladı:

    Ey Qureyş, yetişin! Müsälmanlar karvanı qarät edirlär! İmdad! İmdad!

    Qureyş häräkätä gäldi. Äbu Cähil işi qızışdırdı. Äbu Lähäb xästä olduğundan yerinä adam (pulla tutaraq) göndärdi. Mäkkä ordusu 100 atlı, 700 däväli, qalanı piyada olmaq üzrä 1000 adamdan ibarät idi. Bädir kändinä gälib, su başını tutdular.

    Müsälmanlar 8-i Ramazanda Mädinädän çıxdılar. Hamısı 300 näfär idi: 83-ü Mühacirlärdän, 61-i Evsdän, qalanı Hazrecdän. Yanlarında 3 at ilä 70 dävä var idi. Qureyşin hazırlığından xäbärläri yox idi. Safra yaxınlığına gäländä Mäkkädän dä böyük bir ordunun çıxdığını hiss etdilär. Hz. Peyğämbär yaxın adamları ilä mäslähätläşdi. Geri dönmäyin bütpärästlärä vä yähudilärä cäsarät veräcäyini fikirläşib, düşmänlä qarşılaşmağı qärara aldılar. Düşmän daha öncä gälib su başını tutduğundan, qumluq sahäyä endilär. Su yox idi. O gecä Allah täräfindän bol yağış yağdı. Müsälmanlar da su tädarük etmiş oldular. Vä Hz.Peyğämbärin adamlarından olan Habbabın ricasına görä, daha qorxusuz bir yerdä yerläşdilär.

    Ertäsi gün iki ordu bir-biri ilä qarşılaşdı. Äbu Cähil davamlı olaraq härbä sövq edirdi. Müsälmanları diri-diri yandıracağıq, -deyirdi. O, sayca çox olduqlarına güvänirdi. Mä'nävi qüvväni hesaba almırdı.

    Härb täkbätäk döyüşlä başladı. Hz. Hämzä, Hz. Äli bir hämlädä düşmänlärini yerä särdilär. Sonra ümumi bir hämlä başlandı. Müsälmanlar aslan kimi iräli atıldılar. Qureyşin öndä gedänläri bir-bir yerä düşürdü. Äbu Cähil dä bunların arasında idi. Qureyşdän 70 ölü var idi. Müsälmanlar 14 şähid verdilär. Qureyş pozularaq, 70 adamı da äsir buraxaraq qaçdı. Elä bir hala düşmüşdü ki, ölülärini belä toplamadan qaçdı. Peyğämbärimiz burada da insani väzifäsini yerinä yetirdi. O, onları toplatdırıb, bir quyuda däfn etdirdi.



    e) Mäkkälilärin bitmäyän üzüntüsü:

    Qureyş gözlämädikläri bir mäğlubiyyätä uğramışdı. Çünki bu işdä haqsız idilär. Onlar karvanı qurtarmaq üçün, häräkätä gälmişdilär. Karvan qurtulmuşdu. Äbu Süfyan onlara xäbär göndärmişdi ki, män känar yollarla karvanı qurtardım, geri qayıdın. Buna baxmayaraq, Äbu Cähil belä bir vuruşmadan vaz geçmämişdi. Müsälmanlar isä haqq davası yolunda idilär. Qäläbä daima haqq uğrunda savaşanlarındır.



    f) Äsirlärlä davranışı:

    Müsälmanlar Mädinäyä zäfärlä döndülär. Alınan äsirläri qurtuluş haqqı vermäklä särbäst buraxdılar. Bu pulu verä bilmäyänlär Müsälmanlardan 10 kişiyä oxuyub yazmağı öyrätmäk şärtiylä azad edildi. Böyük Peyğämbär adamlarına äsirlärlä yaxşı davranılmasını tapşırdı. Äsirlär arasında Äbu İzzä adında bir şair var idi. O:

    Beş qızım var, mändän başqa kimsäläri yoxdur. Mäni onlara bağışla, ya Mähämmäd, -dedi. Hz. Peyğämbär dä onu haqq almadan buraxdı.

    Mäkkälilär ävvälcä bu qara xäbärä inanmadılar. Bir ovuc Müsälmanın böyük bir orduya qalib gäläcäklärini ağılları käsmädi. Ancaq gerçäk bu idi. Äbu Lähäb qäm-qüssädän öldü. Qadınlar qara geyinäräk yas tutmağa başladılar. Äbu Süfyanın arvadı Hind Matäm saxlasam, Mädinä qadınları sevinär, deyä ağlamırdı, ancaq ätriyyatdan da istifadä etmädi. Äbu Süfyan da eyni şäkildä häräkät etdi. İntiqam almaq sevdasına düşdü vä Uhud härbini hazırladı.



    g) Kaynuka yähudilärinin Mädinädän çıxarılması:

    Bädir zäfäri Mädinädäki yähudiläri dä qorxutdu. Müsälmanların gücü onların gözünä batırdı, ona görä dä Müsälmanların äleyhinä bir iş görmäk üçün, fürsät axtarmağa başladılar. Yähudilär daha öncä Müsälmanlarla anlaşma bağlamışdılar. Ancaq indi sözlärindän dönürdülär. İlk dönän dä Kaynuka yähudiläri oldu. Bunlar davakar idilär, özlärinä güvänirdilär. Müsälmanlara:

    Müharibänin nä olduğunu bilmäyän Mäkkälilärlä qarşılaşmaya aldanmayın, ägär bizimlä vuruşsanız, härbin dadını bilärsiniz, -deyirdilär.

    Onunçün Müsälmanlar yähudilärin üzärinä häräkät etdi. Onlar qalalarına çäkildi. Nähayät, täslim oldular vä bunlar Mädinädän çıxarılıb, Şam täräfinä sürgün edildilär. Beläcä Mädinädän bir bäla däf edilmiş oldu.



    h) Sevik savaşı:

    Bu arada Äbu Süfyan 200 näfärlik bir süvari ilä Mädinä yaxınlığına gälmişdisä dä, özünä täräfdar tapa bilmädiyindän Müsälman qüvvätläri ilä qarşılaşmaqdan qorxaraq, qaçarkän ağırlıq olmasın deyä un çuvallarını yerä atmışdır. Onunçün buna "Sevik" (qovurğa, qovurulmuş un) savaşı deyilir.



    ı) Hicrätin ikinci ilindäki hadisälär:

    Qiblänin däyişmäsi: Müsälmanlar Mädinädä namazlarını Qüdsdäki Beytül Müqäddäsä doğru qılırdılar. Yähudilär bunu dilä doladılar. Hz. Peyğämbär Kä'bänin qiblä olmasını üräkdän istäyirdi. Hicrätin ikinci ili qiblä Mäscidi Aksadan, Mäscidi Harama çevrildi. Bu mäsälä Bakara Suräsinin 114'cü ayäsindä bildirilmişdir.

    Ayrıca olaraq bu ildä:

    Savaşa izin verildi,

    Oruc färz qılındı,

    Zäkat färz qılındı, Sädäqai Fıtır (fiträ) ämr olundu,

    Bayram namazları vacib qılındı.
    Häzräti Fatma ilä Hz. Äli evländi. Hz. Äli 21, Fatma 18 yaşlarında idi. O zamana qädär Hz. Peyğämbärin yanında olan Hz.Äli, evlänincä arvadı ilä başqa bir evä köçdü.
#27.07.2009 15:29 0 0 0