1. Ana Sayfa
  2. Azərbaycan
  3. TEBÜK SAVAŞI

TEBÜK SAVAŞI

Son güncelleme: 27.07.2009 15:57
eskitoprak eskitoprak foto





  • Mövzular:



    Tebük savaşı,

    Münafıkların pozğunçuluğu,

    Mäscidi Dırarın yandırılması,

    Hz. İbrahimin väfatı,

    Näcaşinin ölümü,

    Ätrafa mürşidlär göndärilmäsi,

    Äbu Bäkirin Häcc ämirliyi.



    a) Tebük savaşı:

    Tebük Mädinä ilä Şam arasındadır. Bizans bu zamanlarda İran üzärindä qäläbä qazanınca, sür'ätlä yayılmaqda olan İslamiyyätin qarşısını käsmäk istädi. Xristian olan äräblär dä ona qoşuldular. Şimalda hazırlanmaq istänän bu qüvväläri dağıtmaq üçün, Müsälmanlar häräkätä gäldi. Könüllülär toplanmağa başladı. O il Hicazda müdhiş qıtlıq olmuşdu. Äshabın zänginläri böyük maddi fädakarlıq göstärdilär. Hz. Äbu Bäkir älindä, ovcunda näyi varsa, ordunun tächizatına verdi. Zängin olan Hz. Osman böyük bir könüllü dästäsini öz hesabına hazırladı. Qadınlar belä bäzäk äşyalarını orduya bağışlayaraq, vätänin bu xidmätinä qoşuldular. Qıtlıq üzündän çätinliklä hazırlanan bu orduya "Ceyşül-Usre" deyilir. Münafıklar müxtälif bähanälärlä bu härbä qoşulmaq istämirdilär.

    Hz. Peyğämbär 30 min näfärlik ordusu ilä Mädinädän häräkät etdi. Yayın istisindä çölü (sähranı) keçäräk Tebükä gäldilär. Qarşılarına düşmän çıxmadı. Düşmän qalalarına girib, döyüşmäkdän çäkindi. Bizans o zamanlarda daxili mäsäläläri ilä mäşğul idi. Müsälmanlar da savaşmadan geri döndülär. Çünki mäqsädlärinä çatmışdılar. Düşmän qüvväläri qorxudulmuşdu.

    Bä'ziläri buraya qädär gälmişkän daha iräli gedib Suriyaya hücum edäk dedilärsä dä, Hz. Peyğämbär bunu qäbul etmädi. O zaman Şamda taun xästäliyi vardı. Hz. Peyğämbär taun olan yerä getmäyi qadağan edärdi.



    b) Münafıkların pozğunçuluğu:

    Münafıklar här fürsätdän istifadä edäräk, Müsälmanların arasında düşmänçilik salmağa çalışırdılar. Tebük Härbinä qoşulmaq istämämişdilär. Döyüşmädän geri döndükläri üçün, äsgärlärä lağ etmişdilär.



    c) Mäscidi Dırarın yandırılması:

    Münafıklar Müsälmanları parçalamaq üçün, Kuba mäscidinä qarşı çıxmaq mäqsädilä Mädinänin yaxınlığında öz-lärinä bir mäscid tikdilär. Mäscidi Nebeviyä (Peyğämbärin Mäscidinä) gälmäyäräk burada toplanmaq istädilär. Bir xristian olan Äbu Ami dä münafıkları bu işä häväsländirdi. Tebük säfärinä çıxılacağı zaman, Hz. Peyğämbärin yanına gäläräk tikdikläri hämin mäscidi açmasını rica etdilär. Mäqsädläri mä'lum idi. Hz. Pey-ğämbär onları başından rä'd elädi vä Tebükdän döndükdän sonra, hämin mäscidi yandırtdı. Çünki bura münafıkların yuvası olmuşdu. Zahirdä Mäscid olan bu binanın içi Müsälmanlığa qarşı sui-qäsdlä dolu idi. Qurani-Kärim bu hadisädän bähs edir.



    d) Hz. İbrahimin väfatı:

    Hz. Peyğämbärin än son doğulmuş oğlu İbrahim 18 aylıq olmuşdu. Onu bir ata mähäbbäti ilä äzizläyäräk böyüdürdü. Uşaqlarının bir qismini kiçik ikän itirmiş, bir qismi dä ärä gedib ana olduqdan sonra ölmüşdülär. Häyatda yalnız sevgili qızı Fatma qalmışdı. Bir dä İbrahim var idi. Ancaq indi o da xästälänmişdi. Xästä körpäsinin solğun üzünä baxdıqca: "Allahın verdiyinä qarşı älimizdän nä gälir, ya İbrahim!" deyäräk üräkdän gälän duyğularını ifadä edirdi. Nähayät, Allahın ämri häyata keçdi. İbrahimin mä'sum ruhu göylärä uçdu. Atanın göz-lärindän yaş axdı.

    Göz yaşarır, üräk kädärlänir, Allahın rizasına (verdiyinä) uyğun olandan başqa bir şey söyläyä bilmärik. Ey İbrahim! Säni itirdiyimizä görä, därin bir hüzn içnidäyik.

    Yanındakılar ölüyä ağlamağı qadağan etdiyini söylädilär. O da:

    Män kädärlänmäyi deyil, çığıra-çığıra ağlamağı qadağan etdim. Üräk yanar, göz yaşarar. Bu yaşlar üräkdäki märhämätin äsäridir.

    Hz. Peyğämbär oğlunun namazını qılaraq, onu torpağa verdi. Mäzara bir nişan qoyub:

    Faydası da yoxdur, zäräri dä. Ancaq geridä qalanlar üçün bir täsällidir, deyä buyurdu.

    Bu zaman günäş tutulmuşdu. Bä'ziläri bunun İbrahimin ölümünä görä olduğunu zänn etdilär. Hz. Peyğämbär bu yanlış fikri belä düzältdi:

    Günäş vä ya ay Allahın ayälärindän iki nişandır. Bunlar kimsänin ölümü üçün tutulmazlar, deyä buyurdu. Vä bu mövzuda insana ağlın yolunu göstärdi.

    e) Näcaşinin ölümü:

    Hicrätin 9-cu ili Häbäş hökmdarı Näcaşi öldü. Näcaşi oraya hicrät edän Müsälmanları çox yaxşı qarşılamışdı. Hz. Pey-ğämbär Näcaşi üçün uzaqda olsa da, Cänazä namazı qılmışdır.



    f) Ätrafa mürşidlär göndärilmäsi:

    Hicrätin 9-cu ili sülh vä sakitlik ilidir. Hz. Peyğämbär xalqa İslamı öyrätmäk üçün, ätrafa mürşidlär göndärdi. Onlar gülär üz vä şirin sözlä xalqın könlünü älä alırdı. Peyğämbärimiz onlara belä bir tä'limat vermişdi:

    "Asanlaşdırın, ehtiyatlı olub, gücländirmäyin, müjdäläyin, nifrät oyandırıb qorxutmayın. Uyuşun, anlaşın, ayrılmayın, xalqla yumşaq davranın, zor göstärmäyin."

    Mäkkänin fäthindän sonra äräb qäbilälärindän hey'ätlär gälib, Müsälman olduqlarını bildirmişdilär. Bu hey'ätläri Hz. Pey-ğämbär çox xoş qarşılayardı. Bunların içnidä än näzakätli olanı Yämändän gälän Eşarilär idi.



    g) Hz. Äbu Bäkirin häcc ämirliyi:

    Hicrätin 9-cu ili İslamın zäfär ili olmuşdu. Näsr suräsindä verilän o böyük müjdälär häyata keçmişdir. Häcc zamanı gälmişdi. Mäkkä fäth edildiyindän, bu il bütün ehtişamı ilä ilk särbäst Häcc häyata keçiriläcäkdi. Häccä getmäk üçün toplanan 300 näfärlä Hz. Äbu Bäkir Häcc ämiri kimi Mäkkäyä göndä-rildi. Arxasınca da bir täbliğatçı kimi Hz. Älini yola saldılar: Kä'bänin ätrafında dolanmaq vä onu ziyarät işlärinin nä şäkildä olacağını Hz. Äli izah elädi. Bütpärästlärin Häccä gälmäsi, Kä'bänin çılpaq dolanılması qadağan olundu. O zamana qädär bütpärästlär kişi-qadın Kä'bäni çılpaq dolanırdılar.

#27.07.2009 15:57 0 0 0