Xeyyam, keçmişi bilir, zamanını görür, sabahı düşünür; keçmişin hesretiyle gelecek ümidini birleştirir. ...İnsan oğlu, Xeyyam'ın rübailerinde, özünü, özünün müxtelif, bir birine zidd hallarını görmüş, şübhesini, yasını, eşqini, hesretini hiss etmiş, qisasını almış, göz yaşını silmiş, sevgilisinin üzünün yumşaqlığını hiss etmiş, heyatın boşluğunu qavramış, geleceyin hesretini çekmişdir; Xeyyam'ın rübailerini oxuyan Xeyyam'laşmıştır...
Könül zemaneden ehsan gözleme,
Dövran gerdişinden sehman gözleme,
Sen derman axtarsan artacaq derdin,
Döz acı derdine derman gözleme.
arkadaş dünya için boş yere üzülme
şu hurda dünya için gereksiz yere üzülme
var olan zaten geçti yok da ortada yok
şen ol da var için yok için üzülme
Xeyyam, keçmişi bilir, zamanını görür, sabahı düşünür; keçmişin hesretiyle gelecek ümidini birleştirir. ...İnsan oğlu, Xeyyam'ın rübailerinde, özünü, özünün müxtelif, bir birine zidd hallarını görmüş, şübhesini, yasını, eşqini, hesretini hiss etmiş, qisasını almış, göz yaşını silmiş, sevgilisinin üzünün yumşaqlığını hiss etmiş, heyatın boşluğunu qavramış, geleceyin hesretini çekmişdir; Xeyyam'ın rübailerini oxuyan Xeyyam'laşmıştır...
Abdülbaki Gölpınarlı, Hayyam ve Rubaileri, s. 41
Sadelövh könlümden men cana geldim,
Cefakeş qelbimden feqane geldim,
Sensiz de dünyanın işi keçermiş Xeyyam,
Sen ne üçün bu dünyaya geldin.
Heyatın sirrini bilseydi ürek,
Bilerdi ölümün sirri ne demek,
Bugün sağlığında heç bir şey bilmeyen, .
Ölüb getdi sabah ne edecek.
Bilmirem Yaradan ne verib mene,
Cennete gedirem, ya cehenneme,
Burada saz, mey, bir de o gözel yar, o senem,
O nisye cenneti Ömer Xeyyam verirem sene.
Cennet cehenneme geden yox, könül,
Gedib de geriye dönen yox, könül,
Ümid ve qorxumuz o şeydedir ki,
O şeyden bir xeber veren yox, könül.
Könül zemaneden ehsan gözleme,
Dövran gerdişinden sehman gözleme,
Sen derman axtarsan artacaq derdin,
Döz acı derdine derman gözleme.