SÜPER-VOLKAN OLAYI

Son güncelleme: 21.04.2009 17:41

ECE_06

Ürküten senaryo
BBC'nin bir belgeselinde, 'Yellow Stone bölgesinde dev yanardağ patlarsa neler olacağı' anlatılıyor. Güneş kayboluyor, dondurucu bir "volkanik kış" başlıyor

BBC'nin 13-14 Mart 2005'te yayımladığı, bilim adamlarının öngörüleri doğrultusunda senaryolaştırılmış "Süper-volkan" adlı belgesel, insanı dehşete düşüren cinstendi. Yellow Stone bölgesinde dev yanardağ patlamaları meydana geliyor; kilometrekarelerce kaya, kül ve sülfürlü gaz havaya yükselip atmosferi bir bulut gibi sardıktan sonra, yağmur gibi yağarak ABD'nin dörtte üçünü kaplıyordu. Gökyüzü siyah bir perdeyle örtülmüş, güneş gözden kaybolmuş, her yer yıllarca sürecek zifiri bir karanlığa bürünmüştü. Yollar umutsuzca kaçmaya çalışan insanlarla dolarken, yüz binlerce kişi yaşamını kaybetmiş; hayatta kalanlar içinse, besin kaynaklarının yok olması nedeniyle açlık, ve patlamayı takip eden dondurucu bir "volkanik kış" başlamıştı.

Gerçek olabilir mi?
Küresel doğal afetler konusundaki akademik çalışmalarıyla tanınan, İngiltere'deki Benfield Greig Kaza Araştırma Merkezi'nde görevli, Doğal Afet Çalışma Grubu üyesi Prof. Bill McGuire'e göre, süper-volkan olasılığı, büyük bir gökcismi çarpması olasılığından 12 kat daha fazla. Dünya için gerçek bir tehlike ve en güçlü adaylardan biri de Yellow Stone National Park.

McGuire, "Yaklaşık her 50 bin yılda bir dünyada bir süper-volkan olayı meydana geliyor. Tarihte en yıkıcı süper-volkan 74 bin yıl önce Endonezya'nın Sumatra Adası'ndaki Toba'da oldu. Patlamayı izleyen volkanik kış ve dondurucu soğuklar 5-6 yıl sürdü. Sonuncusu ise 26 bin 500 yıl önce Yeni Zelanda'daki Taupo'da meydana geldi. Dünya yeni bir süper-volkan olayını daha mutlaka yaşayacak. Bizler de tanık olabiliriz. Küresel hasar oranı, nerede meydana geleceği ve gazların atmosferde ne kadar süreyle kalacağına bağlı. Dikkat edilmesi gereken bölgeler, Yellow Stone ve Toba gibi geçmişte de bu olayın meydana geldiği yerler. Ama hiç beklenmedik bir yerde de oluşabilir" diyor.

Bir gün olacak
BBC'deki yayından birkaç gün önce, İngiliz hükümetine iletilmek üzere konuyla ilgili bir rapor hazırlayan Londra Jeolojik Kurumu'nun uzmanları da aynı görüşte; dünyayı uyarıyor ve önlem almaya çağırıyorlar. Bristol Üniversitesi'nden Prof. Steve Sparks, "Atmosfere yayılan sülfürik asit tabakası, güneş ışınlarını ve dünyadan yükselen ısıyı emer, patlamanın ardından küresel iklim altüst olur ve bu yıllarca sürer" diyor.

Prof. Stephen Self ise şunları söylüyor: "Süper-volkanlar bildiğimiz yanardağ patlamalarından yüzlerce kat daha güçlü doğa olayları ve etkileri de küresel çapta çok sert. Kuzey Amerika büyüklüğünde bir bölge harap olabilir, bunu yıllarca sürecek bir küresel iklim bozukluğu izleyebilir. Besin kaynaklarının harap olmasıyla kitlesel açlık baş gösterebilir ve bütün bunlar medeniyetin dokusunu tehdit edebilir. Sansasyonel olmak istemiyoruz, ama bu bir gün dünyanın başına gelecek."

Gözlem altında
Amerikan Jeolojik Araştırmalar Merkezi'nden (USGS) Chuck Wicks, "Yellow Stone'da bu büyüklükte patlamalar 600 bin yılda bir oluyor. Ve son büyük patlamanın ardından 620 bin yıl geçti" diyor. Bununla birlikte, USGS'nin web sitesinde, "Süper-volkan çok büyük bir yanardağ patlaması, etkisi büyük. Ama ne mutlu ki, Yellow Stone'da önümüzdeki birkaç bin yıl içinde böyle bir patlama meydana gelme olasılığı son derece az" bilgisi, içleri rahatlatıyor. Kurum ayrıca, Sarı Taş Volkan Gözlem Evi'nde, Utah Üniversitesi ve Yellow Stone Ulusal Parkı ile ortaklaşa sürdürdüğü çalışmalarla bölgeyi sıkı gözlem altında tutuyor