1. Ana Sayfa
  2. Eğitim
  3. Sosyolojide Toplumsal Kurumlar - Aile

Sosyolojide Toplumsal Kurumlar - Aile

Son güncelleme: 26.03.2011 16:25
BiR-DOST BiR-DOST foto
  • Toplumsal Kurum Nedir - Sosyolojide AileToplumun gereksinmelerinden doğan, toplumsal yapıda yer alan norm ve değerleri korumak açısından zorunlu, nispeten sürekli örgütlenmelere toplumsal kurum denir.

    Örneğin, aileyi toplumsal kurum yapan etmenler nelerdir?

    - Toplumun gereksinmelerinden doğmuştur.

    - Toplumsal yapıda yer alan ahlak, hukuk, din gelenek gibi normları ve bunlara kaynaklık eden değerleri korur.

    - Diğer toplumsal oluşumlara göre toplumların yaşamında sürekli olarak görülür.

    - Ailede yer alan üyeler farklı sorumluluk ve ödevler üstlenerek örgütlü bir yapı oluştururlar.

    * Aile : Aralarında gerçek ya da varsayımlı kanbağı bulunan, karşılıklı hak ve ödevleri üstlenen insanların oluşturduğu toplumun en küçük birimine aile denir. Durkheim tarafından yapılan bu aile tanımı, aile kurumunun en genel anlatımıdır.


    UYARI : Varsayımlı kanbağı, aralarında gerçek anlamda kanbağı bulunmamasına karşın, aile çatısı altında birlikte yaşayarak kanbağı varmış gibi yakınlaşan insanların durumunu anlatır. Örneğin ilerde de görüleceği gibi totem ailesinde, kandaş olanlar değil, aynı bitki ya da hayvana tapanlar ve ondan türediklerine inananlar aile oluşturuyorlardı. Ayrıca aile içinde yer alan kadın ya da erkeğin veya evlatlık alınan çocukların aynı kandan olmamaları durumunda da aile oluşturdukları kabul edilir.

    Ailenin işlevleriİnsanlar arasındaki cinsel ilişkileri düzenleyerek, soyun sürmesini sağlamak.

    Ailede yer alan çocukların beslenme, barınma gibi maddi gereksinimlerini karşılamak.

    Ailede yer alan çocukların eğitim, sağlık gibi gereksinimlerini karşılayarak, üyeleri arasında sıcak ve içten ilişkiler kurarak onların güven içinde yaşamalarını sağlamak.

    Toplumun norm ve değerlerini üyelerine aktararak onların toplumsallaşmalarını sağlamak.

    Üyelerine farklı görev ve sorumluluklar yükleyerek işbölümü anlayışını geliştirmek.

    Diğer toplumsal kurumlara insan kaynağı hazırlamak.

    UYARI : Kurumlar içinde diğer toplumsal kurumlara göre en evrensel olan kurum ailedir. İnsanlık tarihinin her döneminde ve her toplum biçiminde aile kurumu değişik biçimlerde de olsa görülmektedir.

    Aile Biçimleri : Aile, tarihsel dönemlere ve toplumlara göre özellikle kadın-erkek cinsiyetlerinin egemenlik anlayışının ön plana çıktığı biçimlerde görülür. Aile, aynı toplumda zamanla farklılaştığı gibi, toplumdan topluma da farklılaştırmıştır.
    Tarihsel gelişim sürecinde egemenlik kullanışına göre görülen başlıca aile biçimleri şunlardır:

    Anaerkil Aile - Matriyarkal Aileİlkel toplumlarda görülen anaerkil ailede, ailenin sorumluluğu birinci derecede kadının üzerindedir. Doğal işbölümü nedeniyle kadınlar toplayıcılık, erkekler avcılık işini üstlendiler. Doğurgan olan ve çocuklara doğal yapısı gereği daha yakın bulunmak zorunda olan kadın, ailenin yaşamını sürdürmesinde daha önemli idi. Sonuç olarak ailenin beslenme, barınma, soğuktan, sıcaktan korunma görevi kadının sorumluluğundaydı. Klanlarda görülen bu aile biçiminde akrabalık bağı kandaşlığa değil, totemdaşlığa dayalıdır. Erkek ve kadın aynı klanda yaşamadıklarından ve çocuklar annenin klanında yaşadığından yalnızca ana akrabalığı vardı.

    Ataerkil Aile - Patriyarkal AileToplumda tarımsal üretimin kökleşmesi ve yaygınlaşması sonucu ekonomik gücü, devletin doğuşu ve köleciliğin yaygınlaşması ile siyasi gücü eline geçiren erkek, aile içinde de mutlak güç olmaya başladı ve ataerkil aile doğdu. Ataerkil ailede söz ve miras hakkı erkeklerin elindedir. Erkek ekonomik gücü elveriyorsa birden çok kadınla evlenir. Bu aile biçimi ağırlıklı olarak İlk Çağ köleci toplumlarında görülür.

    Çekirdek Aile - Modern AileSanayi toplumları ile birlikte üretimde iş gücüne talep duyulması kadını aile içinde çalışan birey olmanın dışında, dışarıda da çalışıp para kazanan birey durumuna getirir. Öte yandan felsefede etkinleşen kişi hak ve özgürlükleri, devlette demokratikleşme, dinde laikleşme kadını etkiler ve onları da erkekle eşit bir birey olma mücadelesine zorlar. Böylece anne-baba ve evlenmemiş çocuklardan oluşan, kadınla erkeğin hukuksal eşitliğine dayanan çekirdek aile yerini alır.

    Çekirdek Ailenin ÖzellikleriAilede üye sayısı azalmıştır.

    Aile üzerinde devletin ve hukukun etkisi artmıştır.

    Aile laikleşmiştir.

    Akrabalık ilişkileri nispeten zayıflamış, aile büyükleri arasındaki bağlar güçlenmiştir.

    Akraba içi evlilikleri azalmış, eş seçiminde akraba dışı gruplar yeğlenmiştir.

    Aile üretim birimi olmaktan çıkmış, tüketim birimine dönüşmüştür.

    Aile demokratikleşmiştir.

    alıntı
#26.03.2011 16:25 0 0 0