Astma - Allergik Bronxit
Son güncelleme: 01.10.2011 18:51
-
alrjik bronxit nədir - allergik bronxit haqqında
Astma bronxit nədir
Bronxit, Allergik bronxit, Astma, eyni xəstəliyin müxtəlif isimleridir.Burada altda yatan mexanizm; allerjik.
Astma
astma bronşitAstım, xarici mühitdə olan müxtəlif alerjenleri (allergik reaksiyaya səbəb olan maddə), siqaret tüstüsü, romantik faktorlar, məşq, soyuq havaya məruz qalma kimi qıcıqlandırıcı faktorlara qarşı, havayollarının (bronxların) daralması ilə özünü göstərən və hücumlarla seyr edən xroniki bir ağciyər xəstəliyidir.
Bronxit
Bronxların hər hansı bir səbəblə iltihablanması hadisəsinə Bronxit adı verilər. Kəskin və xroniki olmaq üzrə iki şəkli vardır.
Kəskin Bronxit: Daha çox payız və qış aylarında yoluxucu xəstəliklərlə birlikdə görülər. Tifo, qızılca, boğmaca virusları bronşlara qədər yayılaraq iltihablanmağa səbəb olarlar.
Əlamətləri:
* Ateş, öskürək və bədəndə qırıqlıq ilk əlamətlərdəndir.
* Başda quru olan öskürək, xəstəlik irəlilədikcə balgamlı öskürəyə çevrilər.
* Boğazda yanma, ağrı və səs batıqlığı görülə bilər.
Xroniki Bronxit: Qış aylarında üç aydan çox davam edən və ya iki qış üst-üstə görülən bronxit xroniki sayılır. Xroniki bronxit balgamlı olub daha çox siqaret çəkənlərdə və çirkli şəhər havası tənəffüs edənlərdə görülər.
Əlamətləri:
* Tənəffüs çətinliyi və səsli nəfəs alıb vermə ən tipik əlamətidir.
* Geceleri artan öksürükler, xəstəni çox narahat edir. Ancaq bəlğəm söküldükten sonra rahat edə bilər.
Hücumlar xaricində çoxu dəfə heç bir şikayətlənməsi olmayan astma xəstəsində hücum əsnasında nəfəs darlığı, öskürək, xışıltılı tənəffüs, çətinliklə bəlğəm çıxarma, sinədə sıkışıklık hissi kimi əlamətlər vardır və bu əlamətlərin şiddəti xəstədən xəstəyə çox böyük dəyişikliklər göstərə bilər. Astma hücumlar ümumiyyətlə gecə səhərə qarşı ortaya çıxar, özbaşına və ya dərman istifadə edərək geriləyər və yox olur ancaq yeni bir atakla təkrar ortaya çıxar. Müalicə görməmiş ya da nizamsız müalicə görmüş oastım xəstələrində, zamanla atak sıxlığı və şiddəti artır. Bu xəstələrdə, nəfəs darlığı, xışıltılı tənəffüs və sinədə sıkışıklık hissi kimi ifadə edilər davamlılıq qazana bilər.
Astmanın görülmə sıxlığı, ölkədən ölkəyə dəyişməklə birlikdə təxminən olaraq 10% -15% qədərdir və inkişaf etmiş ölkələrdə oranın daha yüksək olduğu bilinir.
Astma akciğerlerinizde meydana gələn xroniki bir narahatlıq olub, iki fərqli ölçüsü vardır:
Daralma (Constriction)
astma bronşitAkciğerlerinizdeki hava yollarının ətrafındakı əzələlər bərabərcə sıxılar və ya daralar. Bu daralmağa ümumi olaraq "bronkokonstriksiyon" deyilir, və akciğerlerinizin nəfəs alıb verməsini çətinləşdirə bilər.
İltihablanma (Inflammation)
Astma hastasıysanız, akciğerlerinizde olan hava yollarınız ümumiyyətlə şişi və rahatsızdır. Astma keşiyi başladığı zaman daha da şişər və rahatsızlanır. Həkiminiz bu şişmə və narahatlıqdan "iltihablanma" olaraq bəhs. İltihablanma, ciyərlərinizə alıb verə bildiyim hava miqdarında azalmaya səbəb ola bilər.
Daralma və iltihablanma; xırıltılı tənəffüs, öskürək, sinə darlığı və nəfəs darlığı kimi simptomlara yol aça bilər. Bundan başqa, müalicə edilmədiyi təqdirdə, astma uzun vəd edə ağciyər funksiyalarının itkisinə də səbəb ola bilməkdədir.
Astımınız varsa və hər hansı bir tetikleyiciye məruz qalsanız, akciğerlerinize gedən hava yolları hər zamankindən daha çox şişərək iltihablanar və nəfəs almanız çətinləşər. Hava yollarını əhatə edən əzələlərin daralması nəticəsində hava yolları da sıxılar və mukoza yaranması səbəbiylə "tıkanırlar".
Astma semptomlarınızın alovlanmasına gətirib çıxaran bəzi tetikleyiciler vardır. Bunların arasında allergiyalar, infeksiyalar və eviniz və ya ofisinizdə məruz kalabileceğiniz qüvvətli qoxu və ya buxarlar ola bilər. Hər hansı bir tetikleyiciye məruz qalıb reaksiya verdiyiniz zaman, hava yollarınız digər tetikleyicilere qarşı daha da həssaslaşar. Buna görə, astımınızı davamlı olaraq idarə altında tutmağınız əhəmiyyətlidir. Semptomlarınızın qüvvətli olmadığı zamanlarda belə hava yollarınız iltihablı qala bilər.
Astma xəstəliyinə aid əlamət və tapıntılar nələrdir
Astma, xarakteristika olaraq hücumlar halında seyr edən; nəfəs darlığı, sinədə sıkışıklık hissi, xışıltılı tənəffüs, öskürək, çətin çıxarılan çox tünd, sərt və yapışqan bəlğəm kimi şikayətlənmələrə səbəb olan ağciyər xəstəliyidir. Xəstələrin çoxunda astımla birlikdə allergik rinit (saman soyuqdəyməsi, allergik soyuqdəymə), sinüzit, allergik konjonktivit (göz allergiyası), egzama kimi xəstəlik öykülerinin də olduğu müəyyənləşdirilir. Yenə asdım xəstələrinin hücumları ilə əlaqədar xüsusiyyətlər sorgulandığında, bunların çoxu dəfə gecənin irəliləyən saatlarında və səhərə qarşı ortaya çıxdıqları və ya tətikləyən faktorlarla (alerjen, soyuq hava, çirkli hava, siqaret tüstüsü) qarşılaşma vəziyyətində inkişaf aydın olar.
Asdım hücumlarının şiddəti yalnız yüngül bir öskürəkdən, sıx baxıma yatmağı tələb edəcək ciddi tənəffüs çatışmazlığına qədər çox geniş bir yelpazededir. Astma hücumları özbaşına geriləyə ya da keçə bilər ancaq xəstə çoxu dəfə asdım dərmanlarını istifadə edərək rahatlayar. Astma Atağı zamanı astma diaqnozu qoymaq həkim üçün asandır çünki astma xəstəliyi nın xarakteristika müayinə tapıntıları vardır. Atak xaricində isə xəstəliyin əhvalatı həkimi astma diaqnozuna istiqamətləndirər. Astma diaqnozu üçün xəstədən ağciyər grafisi, tənəffüs funksiya testləri, allergiya testi, bəzi qan tədqiqləri istənilir. Ümumiyyətlə, hücum dövrü xaricində ağciyər grafisi və tənəffüs funksiya testləri normaldır. Allergiya testlərində isə ev tozu akarları, ağac, çiçək, taxıl polenleri, evcil heyvan tük və epiteli kimi alerjenleri qarşı reaksiya görülə bilər.
Astmanın təməl gerçəyi budur: Astma heç əl buraxmayan səssiz və hiyləgər bir narahatlıq ola bilər. Semptomlarının olmadığı zamanlarda belə hava yollarınız daralmış və iltihablı ola bilər. Buna görə də özünüzü yaxşı hiss edir olsanız belə asması davamlı olaraq nəzarət altında saxlamaq böyük əhəmiyyət daşıyır. Müalicə edilmədiyi hallarda, astmanın uzun vəd edə ağciyər funksiyası itkisinə gətirib çıxardığını göstərən dəlillərin sayı artmaqdadır.
Astma üçün risk faktorları nələrdir?
astma bronşitAstım üçün risk faktorları genetik və ekoloji faktorlar olmaq üzrə iki ana qrupda ələ alına bilər. Genetik faktorlardan ən əhəmiyyətlisi allergiya varlığıdır. Allergiya genetik keçid göstərir. Bu keçişdən məsul bəzi genlər təyin olunmuşdur. Ekoloji faktorlar isə alerjenleri, peşə bəzi toz və kimyəvi maddələrə, siqaret tüstüsünə və hava çirkliliyinə maruziyeti; tez-tez viral üst tənəffüs yolu infeksiyaları keçirmək olaraq sıralana bilər. Edilən işlərdə bütün dünyada astmaya ən sıx səbəb olan alerjenin ev tozu akarları olduğu görülmüşdür və bu vəziyyətin həyatın başlanğıcında, yəni körpəlik dövründə evdə sıx olaraq ev tozu akarlarına məruz qalmanın nəticəsində olduğu aydın olmuşdur. Yenə ekoloji faktorlarda siqaret tüstüsünə məruz qalma son dərəcə əhəmiyyətlidir.
Məsələn hamiləlik dövründə siqaret çəkən anaların, uşaqlarında astma və digər tənəffüs sistemi xəstəliklərinin daha çox olduğu müəyyən olunmuşdur. Siqaret eyni zamanda mühitdə olan alerjenleri qarşı həssaslıq inkişafına səbəb olmaqdadır.
Astma bronxit tetikleyicileri
Astma tetikleyicileri, ətrafınızda olan və astma simptomları və ya astma keşiyi yaşamanıza səbəb ola biləcək şeylərdir. Astma semptomlarınızı alevlendirebilecek müxtəlif tetikleyiciler vardır və bunlar insandan insana fərqlilik göstərər. Siz tetikleyicilerinizi təyin edib bunlardan uzaq qalaraq, narahatlıq verən astma semptomlarını qarşısını ala bilərsiniz. Tetikleyicilerinizi tanıyıb, təyin bunlardan qaçınmaq, astımınızı müvəffəqiyyətlə idarə altına ala biləcək detallı bir hərəkət planının hissəsi olmalıdır.
Astma tetikleyicilerinin hamısından xilas olmaq mümkün olmaya bilər. Yenə də, onları ev və iş mühitinizdə olduqca kenidinizden uzaq tutmalısınız. Bu sayədə, çox daha az astma semptomu və ya keşiyi keçirərək daha sağlam bir həyat müddət bilərsiniz.
- Astma - Allergik Bronxit Konusuna Benzer Konular
- Astma Hastalığı ile Nezle Arasındaki ilişki 28.04.2006
- Bronşial Astma 08.12.2008
- Astma Hastalığı Ve Türleri Nelerdir 18.10.2010
- Bronşial Astma Hastalığı Hakkında Sorular 08.12.2010
- Çocuklarda Bronşial Astma 09.07.2011
- Plastik Gıda Ambalajı 01.10.2011 18:51