1. Ana Sayfa
  2. Azərbaycan
  3. Uşaqlarda Cinsi Kimlik İnkişafı

Uşaqlarda Cinsi Kimlik İnkişafı

Son güncelleme: 13.10.2011 17:49
Nerissa-Su Nerissa-Su foto
  • Uşaqlarda Cinsi Kimlik İnkişafı haqqında - Cinsi Kimlik İnkişafı Nədir - Cinsi Kimlik İnkişafı haqqında

    Uşaqlar beş yaş ətrafında cinsi şəxsiyyət tapma səyi içinə girərlər. Kişi uşaqlar ata rolunu be nimserler. Ataları kimi analarına yakınlaşırlar.

    Oedipus, Shakespearenin əsərlərində bir kişi uşaqdır. Shakespeare, Oedipusun kraliça olan ana psikanalize də mövzusu olduğundan, bu du kahramana edilən "Oedipus kompleksi 'olaraq keçmişdir.

    Uşaqlar beş yaş ətrafında cinsi şəxsiyyət tapma səyi içinə girərlər. Kişi uşaqlar ata rolunu be nimserler. Ataları kimi analarına yakınlaşırlar. An etməyə başlayırlar. İşdə, uşağın daxili dünyasında səssizcə qurduğu bu dü üçün bu çətinlikli bir dövrdür. Çünki ata güclüdür. Bundan başqa, ana ilə ba yaxınlıq vardır. O hal çətinliyini və imkan tərəfinə keçər. Ata ilə özdeşleşmesi kişi şəxsiyyətinin qazanılması üçün gözlənilən mərhələdir. Bu mərhələyə çatan uşaq üçün bu, Oedipus böhranının həllidir.

    Baskın bir ana ite silik xarakterli bir ata varlı ğından rəqabət də ola bilməyəcək. Çünki uşağın qar ana üçün mübarizə edəcəyi, sonunda gücü nı qəbul edib, davranışlarını təqlid etməyə dəyər tap yoxdur. Belə basqın bir ana üçün mübarizə problemi yaşanacaktadır. Gücünü qəbul edib özdeşleşeceği bir ata yoxsa uşaq belə bir fiquru yaxın ətrafında axtarar. Yaxın ətrafında, model alabi leceği güclü bir kişi fiquru da yoxsa böhran çözül vəziyyətdə Oedipus kompleksindən söz edilər. Nəticə olaraq bu dövrdə əldə edilməsi lazım olan cin mərhələsinə ulaşılamamıştır.

    Cinsi şəxsiyyət axtarışı yalnız beş yaş dövründə və bu qədər deyil Lakin bu dö nəmə aid qoyulması lazım olan kərpic yerinə konamamış dır. İrəlidə bu özünü həmişə müəyyən edir. Digər inkişaf mərhələləri fövqəladə olar da, bu vəziyyəti kompensasiya etsələr bəlkə bu dövrün mənfi təsiri aradan qala bilər. Belə olmadığı təqdirdə uşağın kişi kim keçilər, ancaq köhnələrdə qalan bu əksiklik özünü həyat boyu müəyyən edir. Bu uşaq, qabiliyyətlərini sergileyemeyen, etibarsız, ailə həyatında müvəffəqiyyətsiz, bir yetkin ada yıdır.

    Oedipus və Electra Qarşı Cins Yataq ilə qaynaşma

    Oedipus oğlan olduğu üçün oğlan Qız uşaqlarının ataları üçün anaları ilə girdiyi rəqabətə yenə Shakespearenin xarakterlərindən biri olan qız uşaq adına atfen Electra böhranı deyilir. Kri zin çözülememe as kompleksdir.

    Bu, öz cinsinə qarşı, qarşı cins üçün verilən bir mübarizədir. Məqsəd; qarşı cinsin diqqətini çəkmədə ken üçün seçilən ilk nümunələr uşağın valideynlərinə üçün ana ləri ilə oğlan da analarının diqqətini çək mübarizəyə girişərlər. Dikdaban ayaqqabı geymək, pomada sürmək, qaçan corab istəmək gi bi. Ya da bilek güreşi etmək, boks əlcəyi istəmək kimi.

    - Dörd yaşındakı Oğlumla boks matçları edirik. Otağının ortasına ip gərərək sanki gerçək bir arena ku ruyoruz. Parlaq şokolad qab kağıtlarından dişlidən yoldaşım, lazımlı hallarda suyumuzu və havlumuzu məlumat yor. Məni məğlub edə bilmək üçün artıq bir güc və səy xərclə dığına şahid oluram. Onu heç bir oyunda bu qədər həvəsli və canla-başla çalışarkən görmürəm.

    - Dörd yaşındakı qızımı aynanın qarşısından ala rujlarımı, farlarımı deyilir. Keçən həftə ağlaya qışqıra qaçan corab axtardıq özünə.

    Qarşı cinsin marağını çəkə bilmək üçün, eyni cinslə cazibe yarışları keçirilir. Bu vəziyyətin olduqca məcburedici bir vəziyyət olması səbəbi ilə böhran deyə adlandırıldığını söyləmişdik. Bu cazibə yarışları sayəsində uşaq ken di cinsi ilə yaxşıca özdeşleşir. Cinsiyyətinə xas rolu be müşahidə edilir. Onun kimi, hətta ondan üstün olma cəhdi göstərilir. Nəhayət, öz cinsindeki valideynlər le mübarizə yerinə, o cins qəbul edilir. Yəni eyni cin (Oedipus-Electra böhranının həlli).

    Əvvəllər eyni cins valideynlərin güc və cəsarəti ilə olan özdeşleş ilə özdeşleşerek cinsi şəxsiyyətin ilk kilometr daşını meydana gəldi rur.

    Qaynaşma fiquru

    Qaynaşma, şəxsiyyət inkişafında əhəmiyyətlidir. Əsl əhəmiyyətlisi, uşağın özdeşleşeceği Etibarlı fiqurları yaxın ətrafında bulabilmesidir. Qız uşaqları üçün an ata, o günə qədər uşaq la qurduqları əlaqənin etibarlılığı və müvəffəqiyyəti ölçüsü tərəfindən özdeşleşmeye qəbul ya da rədd görərlər.

    Qaynaşma fiqur məhrumluğu, qız uşaqları üçün ya kişilərdən ürken ya da onlara həddindən artıq cinsiliklə yaxınlaşan bir şəxsiyyətin, oğlan uşaqları üçün işə anasına asılı, məhsuldar ola bilməyən bir şəxsiyyətin təməllərini təyin edər.

    Doç.Dr.Sabiha Paktuna Keskin
    Pediatrist, Pediatrik nörolog

#13.10.2011 17:49 0 0 0