1. Ana Sayfa
  2. Azərbaycan
  3. Udma Pozuqluqları

Udma Pozuqluqları

Son güncelleme: 24.02.2012 15:44
Nerissa-Su Nerissa-Su foto
  • udma çətinliyi - udma pozuqluqları müalicəsi - udma pozuqluqlarına nələr gətirib çıxarar

    Udma çətinliyi, xüsusilə yaşlılarda olmaq qeydi ilə bütün yaşlarda sıx görülər. Bu vəziyyətlə, maye və qatı qidaların ağızdan mədəyə çatmasındakı çətinlik nəzərdə tutular. Bir çox səbəbi vardır, çoxu əhəmiyyətli deyil və keçicidir. Udma çətinliyi, nadir olaraq böyüməkdə olan bir şiş və ya nevroloji bir xəstəliyin əlamətidir. Udma çətinliyi, qısa bir müddət içərisində keçməzsə, qulaq, burun, boğaz hekimince müayinə edilməsi lazımdır.
    Necə udar? Kəslər, tüpürcəklərini, baş və boyun bölgəsinin digər daxili ifrazatlarını, bərk və maye qidaları, gün içərisində yüzlərlə dəfə udarlar. Udma əməliyyatının dörd mərhələsi vardır:

    Oral hazırlıq: qidalar çiğnenir, tükrükle isladılar və udmağa hazır qatılığa gətirilir.
    Oral dövr: Dil, qatı və maye qidanı ağızın gerisinə itələyər və udma əməliyyatını başladar.
    Farenks dövrü: Farenks, ağız ilə yemək borusu arasında qalan qisimdir. Qidalar buradan keçərək yemək borusuna çatarlar.
    Yemək borusu dövrü: qidalar, buradan keçərək mədəyə çatarlar.
    İlk və ikinci dövrü, insan istəkli olaraq idarə edə bilər, lakin üçüncü və dördüncü dövrlər, insanın əlində olmadan avtomatik olaraq reallaşar.

    Nələr Udma pozuqluqlarına gətirib çıxarar?

    A) İnfekiyon xəstəlikləri.
    B) Travma nəticəsində inkişaf edən şiş və yaralanmalar.
    C) Ağız və diş s ağlığını təsir edən xəstəliklər.
    D) Tükrükbezi xəstəlikləri.
    E) Sinir sistemi xəstəlikləri (iflic, şiş).
    F) şişlər
    G) Doğumsal xəstəliklər.
    H) Tiroid bəzi xəstəlikləri.
    İ) Bəzi dərmanlar.
    J) Psixoloji xəstəliklər (xüsusilə çaxnaşma hücum xəstələrində).
    Udma pozuqluğunun əlamətləri;

    * Salyan axması
    * Tüpürcəyi, bərk və maye qidaları yutarken boğaz və ya sinədə geyindi hissi
    Yutamadıklarını qusaraq çıxarması.
    * Boğaz və sinədə yanma (xüsusilə gastroözofajeal reflü varlığında)
    Udma anında öskürək.
    Səs batıqlığı, nəfəs darlığı.
    * Boğazda xarici cisim və ya kütləvi hissi
    * Uzun davamlı ağır udma çətinliyi səbəbi ilə kilo itkisi və qeyri-kafi bəslənmə
    * Maye və qatı qidaların, yemək borusundan rahat keçməmələrini görə, nəfəs borusuna qaçmaları və öskürək ilə boğulma hissi yaratmaları

    Udma pozuqluqlarını Kim qiymətləndirir və Müalicə Eder?

    Ailə həkimləri, "soyuq qəbulunluğu, sadə gastroözofajeal reflü" kimi vəziyyətləri qiymətləndirərək müalicə edə bilər. Daha irəli udma pozuqluqlarında və ya səbəbi bilinməyən hallarda, bu mövzuda mütəxəssis kəslər, dövrəyə girməlidir. Qulaq burun boğaz mütəxəssisləri, gastroentoroloji mütəxəssisi, ümumi cərrahı mütəxəssisi, nevrologiya mütəxəssisi və ya bu ixtisas sahələri xaricindəki sahələr tərəfindən xəstə değerlendirillir.

    Qalıcı Bir Udma pozuqluğunun qiymətləndirilməsi: Udma pozuqluğu davamlı bir hal almış və səbəb diqqətə çarpan deyilsə, qulaq, burun, boğaz mütəxəssisi, xəstəlik haqqında yaxşı bir hekayə alar və müayinə edər. Bu müayinədə ayna və ya endoskoplar istifadə edilə bilər. Lazım gələrsə, yemək borusu, mədə və on iki barmaq bağırsağı araşdırması gastroenterologlar ilə birlikdə aparılır. Həzm sisteminin baryumlu rentgen filmləri tələb edilə bilər.
    Bir nörologla birlikdə, udma pozuqluğunun sinir sistemindən qaynaqlanıb kaynaklanmadığının qiymətləndirilməsi lazım ola bilər.

    Olabiləcək Müalicələr: Səbəb olduqdan sonra, udma pozuqluğu bunlar ilə müalicə edilə bilər:

    1-Dərman
    2-Udma müalicəsi
    3-Əməliyyat

    Bu xəstəliklərin bir çoxu dərman ilə müalicə edilə bilər. Mədə turşusu sekresiyasını azaldan və ya neytral edən, əzələ boşaldan dərmanlar bunlardandır. Müalicə, səbəbə görə təşkil edilər.
    Gastroözofajeal reflü, yemək və həyat vərdişlərinin təşkil edilməsi ilə müalicə edilə bilər, məsələn:

    * Tez-tez və az miqdarda yumşaq yemək yemək
    * Spirt, kafenin və çox yağlı yemək alışını kəsmək
    * Çəki və stressi azaltmaq
    * Yatağa yatmadan 3 saat əvvəldən başlamaq üzrə bir şey yeməmək
    * Yatağınızın başını yüksəltmək
    Bunlar köməkçi olmazsa, yemək aralarında və yatarkən, antiasit dərmanlar fayda təmin edə bilər.

    Bir çox udma pozuqluğu, birbaşa udma üsulu ilə müalicə edilə bilər. Danışıq mütəxəssisi, udma əzələlərinin nizamlı işini təmin etmək və udma sinirlərinin Reflekslərinə xəbərdar etmək üçün lazımlı olan əməliyyatları öyrədə. Xəstələrə, "yeməyi ağızlarına müəyyən bir mövqedə almaq" və "udmaq üçün vücudlarına daha asan bir mövqe vermək" təlimlə bilər.

    Bəzi hallarda əməliyyat tətbiq oluna bilər. Bir daralma və ya yapışıklık varsa, bu bölgə genişlədilə və ya açıla bilər. Əgər bir əzələ çox gerginse, gərginliyi azaltmaq lazım ola bilər. Bu əməliyyata "miyotomi" deyilir və qulaq, burun, boğaz, baş, boyun cərrahları tərəfindən həyata keçirilir.
    Bir çox problem udma pozuqluğu ilə əlaqədar ola bilər. Əgər davam edən bir udma problemi yaşayırsınızsa, qulaq, burun, boğaz və baş, boyun cerrahına müayinə olun.
#24.02.2012 15:44 0 0 0