1. Ana Sayfa
  2. Azərbaycan
  3. Yüksək Təzyiq - Aşağı Təzyiq

Yüksək Təzyiq - Aşağı Təzyiq

Son güncelleme: 27.03.2012 12:09
Nerissa-Su Nerissa-Su foto
  • qan təzyiqi nədir - aşağı təzyiq nədir - yüksək təzyiq nədir - normal təzyiq dəyərləri neçə olmalıdır - normal qan təzyiqi dəyərləri
    Hipertansiyon mərkəzi nədir və nə edər?

    Xüsusi olaraq inkişaf etdirilən hipertansiyon mərkəzi bir qrup halında çalışır. Xəstənin erkən tanınmasını, erkən müalicəsinin planlanmasını, risk qruplarının təyin olunmasını və bunların izlənilməsini ciddi bir şəkildə icra edən bir mərkəzdir. Yenə bu mərkəz sizi xəstəlik və müalicəsi mövzusunda detallı olaraq bilgilendirmekte, eğitmekte, zaman sərhədi olmadan bütün suallarınız yanıtlamaktadır. Xəstəliyə aid bağlı inkişaf edəcək digər orqan pozuqluqları mövzusunda sizi erkən dövrdə xəbərdar edib müalicə edilməsini təmin edərək, daha irəlidə kədərli hadisələrin inkişafını tədbirə məqsədini daşıyır. Bu mərkəzçi nizamlı izlənilməyə sizə daha sağlam bir həyat təmin edəcək.

    Qan təzyiqi və ya təzyiq nədir? Normal, yüksək və aşağı təzyiq nə deməkdir?

    Qanın toplar damarlar üzərinə etdiyi təzyiqə qan təzyiqi və ya təzyiq deyilir. Təzyiq ürək fəaliyyətini, arteriyaların divar elastikliyinə, damar içindəki qan miqdarına və qanın akışkanlığına bağlıdır. Böyük təzyiq (sistolik təzyiq) ürəyin qanı ana atardamara atımını bitirdiyi andakı təzyiq dəyəridir. Kiçik təzyiq (diyastolik təzyiq) ürəyin sol karıncığının dolmasının sonlarına doğru ibarət olan təzyiq dəyəridir.

    Təzyiq dəyərinin adamın yaşına, cinsiyyətinə uyğunlaşdırılan dəyərlər arasında olmasına normal təzyiq, üzərində olmasına yüksək təzyiq (hipertansiyon), altında olmasına da aşağı təzyiq (hipotansiyon) deyilir. Təzyiq dəyərləri mmHg (millimetr civə) olaraq ölçülür. Ancaq xalq arasında cmHg daha geniş şəkildə istifadə edilər.

    Təzyiq (qan təzyiqinin) normal dəyərləri nədir?

    Təzyiq dəyərləri adamın yaşına və cinsiyyətinə bağlı olmaqla birlikdə, yetkin bir kimsədə böyük təzyiq (130 (13) mmHgi, kiçik təzyiqin də 85 (8.5) mm'Hg'nin altında olması istənər. Bu dəyərlərin üzrə dərəcəsinə görə sərhəddə yüksək, yüksək və çox yüksək təzyiq (hipertansiyon) dəyərləri olaraq adlandırılar. Böyük təzyiqin 90 (9) mmHgi, kiçik təzyiqin 60 (6) mmHgi altında olması da aşağı təzyiq olaraq adlandırılar.

    Bir dəfə ölçülən təzyiqin 150 (15) / 90 (9) mmHg çıxdı. Təzyiqim yüksək mi? Nə vaxt təzyiq yüksəkliyi diaqnozu qoyulur?

    Yüksək təzyiq deyə bilmək üçün iki fərqli zamanda və hər dəfə 2 dəfə ölçülən təzyiqin ortalamasının yüksək olması lazımdır. Təzyiq ölçümü xəstə oturarkən və 5 dəqiqə bu şəkildə istirahət etdikdən sonra ölçülməlidir. Təzyiq ölçülürken qol ürək xəttində olmalıdır. Təzyiq ölçülməsini 30 dəqiqə əvvəlinə qədər xəstənin siqaret çəkməmiş və kafenin (qəhvə və s) ehtiva edən içkiləri almamış olması lazımlıdır. Təzyiq ölçülürken 2 dəqiqə arayla 2 və daha çox ölçüm edilməli və bunların ortalaması alınmalıdır. Hər iki qoldan da təzyiq ölçülmemeli və yüksək olanı yüksək təzyiq dəyəri olaraq istifadə edilməlidir.

    Təzyiq yüksəkliyinin əhəmiyyəti nədir? Nə kimi zərəri vardır?

    Təzyiq yüksəkliyi infarkt, iflic, ürək çatmazlığı, böyrək çatmazlığı və digər damar xəstəlikləri üçün bir risk faktorudur. Təzyiq yüksəkliyi zaman içində damar sistemini pozmaqda bu səbəblə korluğa, yuxarıda bəhs edilən və geriyə çevrilməsi olmayan xəstəliklərə səbəb ola bilməkdədir. Bu səbəblə, təzyiq yüksəkliyi şikayətə səbəb olmasa da zararımız üçün çalışan səssiz bir düşmən olaraq düşünülə bilər. Müalicəsi mütləq edilməsi lazım olan bir narahatlıqdır. Təzyiq dəyərlərində təmin edilən kiçik bir düşmə belə müsbət nəticələrə çatmaqdadır.

    Yuxarıda bəhs edilən narahatlıqlar üçün təzyiq yüksəkliyi xaricində başqa risk faktorları nələrdir?

    Digər risk faktorları bunlardır:

    1. Yaşı (kişinin 45 yaşının və qadının 55 yaşının üzərində olması) risk artırar.
    2. Birinci dərəcədə yaxın qohumlarda erkən infarktın olması, və ya iflic hekayəsinin olması.
    3. Xolesterol yüksəkliyi, HDL Xolesterol düşmə.
    4. Siqaret istehlakı.
    5. Şəkər xəstəliyi.

    Təzyiq yüksəkliyinin əlamətləri nələrdir? Nə kimi ifadə olunar təzyiq yüksəkliyi baxımından məni uyarmalıdır?

    Təzyiq yüksəkliyi bəzən heç bir əlamət verməz və çox dəyişik əlamətlərlə ortaya çıxa bilər. Təzyiq yüksəkliyi sıxlıqla başqa səbəblərdən ötəri müayinə edilərkən, əgər ölçülürse, təsadüfən müəyyən olunar. Əgər təzyiq yüksəkliyi sürətli inkişaf və yüksək dəyərlərə çatsa baş ağrısından komaya qədər gedə bilən çox dəyişik ifadə edilər verə bilər. Ancaq təzyiq zaman içində yavaş-yavaş yüksəlsə heç bir əlamət verməyə bilər və zaman içində beyin qanaması, ürək çatmazlığı, böyrək çatmazlığı, göz içi qanaması, korluq və digər damarlarda tıkanmalarla özünü göstərə bilər. Bəzən də ürək krizisində edilən müayinə əsnasında təsbit edilə bilər. Bunların xaricində təzyiq yüksəkliyinin digər tapıntıları bunlardır:

    1. Baş ağrısı: Ən sıx ortaya çıxan şikayətlənmədiyər. Baş ağrısı peysərdən gəlir. Ümumiyyətlə səhərlər olan və zonklar tərzdədir. Baş ağırsının dərəcəsi təzyiq yüksəkliyi dərəcəsi ilə mütənasib deyil. Hətta təzyiq yüksəkliyi olan fərdlərdə baş ağırsı sıxlığı normal təzyiqi olan kəslərdən fərqli deyil.
    2. Yüzdə qızarma.
    3. Tərləmə pozuqluğu.
    4. Görmə pozuqluğu.
    5. Depressiya.
    6. Getmədə balanssızlıq.
    7. Cinsi istək azalması.
    8. Vurman idi.
    9. Tez yorulma, hava aclığı.

    Təzyiq yüksəkliyinin müalicəsi vardırmı? Müalicə və verilən pəhrizdir nə qədər müddət ilə tətbiq?

    Edilən cəhdlər təzyiq yüksəkliyini idarə altında tutmaq və inkişaf edəcək digər pozuqluqları önləməyə istiqamətlidir. Müalicə üçün edilən pəhriz və dərman tətbiqləri yalnız təzyiqi idarə altında tutmaqda, haqqında danışılan tətbiqlər kəsildikdən sonra təzyiq təkrar yüksəlməkdə və hətta əvvəlki dəyərlərdən daha yüksək dəyərlərə çıxa bilməkdədir. Bu səbəblə təzyiq yüksəkliyi olan fərd gərək dərmanı gərəksə pəhrizdir və digər həyat dəyişikliyi olan fərd gərək dərmanı gərəksə pəhrizdir və digər həyat dəyişikliklərini ömür boyu əməl etməlidirlər.

    Dərman və diyet müalicəsi ilə tansiyonumun hansı dəyərlərə gəlməsi lazımdır?

    Gərək pəhriz və həyat tərzini dəyişdirmə cəhdləri gərəksə bunlara əlavə olaraq tətbiq olunan dərman müalicələri ilə məqsəd, böyük təzyiqin 160 (16) mmHgi altına, kiçik təzyiqi də 90 (9) mmHgi endirməkdir. Təzyiq dəyərləri bu səviyyədə seyr müddətcə bir problem yoxdur. Əgər təzyiq zaman içində yüksəlmə göstərsə, həkim yeni dərman əlavə edə bilər ya da dərmanı dəyişdirə bilər.

    Təzyiq dərmanı istifadə təhlükəli olduğunu düşünürəm. Təzyiq ilacına başlamaq demək davamlı dərmana alışmaq deməkdir. Mən bədənimi dərmana alışdırmaq istəmirəm. Həm aldığım dərmana da zamanla bədənim immunitet qazanır mu? Sarımsaq kimi maddələrlə təzyiqim çox yolunda gedir, dərmana nə ehtiyac var?

    Başlanan tək bir dərman zaman içində kifayət etməyə və əlavə dərmanlara ehtiyac ola bilər. Bu, bədəninizin dərmana qarşı immunitet qazandığı və təsirsiz qaldığını göstərməz. Onsuz da təzyiq müalicəsi davamlı və ömür boyu olmalıdır. Əgər müalicə davamlı edilməzsə zaman içində damar divarlarında elastiklik dəyişəcək və təzyiq yüksəkliyi olmasına baxmayaraq tapıntı vermeyebilecektir. Bu vəziyyətdə də təzyiq nəzərdən qaçar və zaman içində istənməyən və geri dönüşü olmayan nəticələr inkişaf edə bilər. Sarımsaq kimi təzyiqi salmaq üçün istifadə edilən maddələr təzyiqi çox az sala bilər. Bəlkə də ən çox faydası xəstənin psixologiyası üzərinədir. Yenə sarımsaqla təzyiqim düşür deyə illərcə təzyiq yüksəkliyi nəzərdən qaça bilər. Xəstə korluqla, enmə, ürək çatmazlığı və ya infarkt ilə həkimə gələ bilər.

    Təzyiqim dərman müalicəsi və perhizle nəzarət altında. Diyet və dərman almağa davam etsəm təzyiqim daha da düşməz mi?

    Bu müalicə yanaşması ilə təzyiq dəyərinin idarə altında deməkdir. Pəhrizdir və dərman almağa davam etməyiniz ancaq təzyiqinizi bu səviyyədə qalmasını təmin edər və daha asılaraq enməsinə səbəb olmaz. Ancaq təzyiq dəyəri çox düşürsə dərman dozası həkimə məsləhətləşilərək azaldıla bilər. Bunun xaricində pəhriz və dərman müalicəsi altında təzyiq ölçümləri normal çıxsa belə müalicəyə eynilə davam edilməlidir, dərman kesilmeme və ya dozası atlanılmamalı və ömür boyu olmalıdır.

    Tansiyonumu normal dəyərlərdə tuta bilmək üçün dərman müalicəsi xaricində edə digər tətbiqlər nələrdir?

    Dərman müalicəsi xaricində etməmiz lazım olanlar bunlardır:

    1. Pəhrizdir möhkəm-möhkəm ardımca gəlin, laqeyd yanaşmayın və davamlı edin, duzu mütləq qışının. Unutmayın ki duz məhdudlaşdırması tedavinizin əhəmiyyətli bir parçasını təşkil edir. Duzdan zəngin turşu, şoraba, sosiska-basdırma, duzlu zeytun, duzlu pendir, mineral su, mədən sodası, içmeceler və Qablıca sularından uzaq durun. Pendiri, mütləq duzunu suda aldıqdan sonra yeyin. Ya duzsuz zeytun ya da diyet zeytun seçin.

    2. Çox kilolardan xilas olub ideal kilonuza əlaqə və bunu davam ettiriniz.

    3. Sizi sıxmağa ancaq davamlı edə biləcəyiniz bir fiziki fəaliyyətə başlayın (qoşma, templi getmə, tennis və s.) Və bunu davamlı etməyə cəhd edin.

    4. Siqaret içmeyiniz, mütləq içənləri xəbərdarlığın və mümkün qədər siqaret çəkilən mühitdə bulunmayınız.

    5. Spirt istehlakını azaltınız.

    6. Potasyumdan zəngin banan, ərik və s. meyvələrdən bol-bol yeyin, kafi kalsium alın.

    7. Xolesterol və qan şəkər dəyərlərinizi mütləq nəzarət ettiriniz, yüksəksə lazımi tədbirlər görmək üçün həkiminizi xəbərdarlığın.

    8. Təbii ki dərmanlarınızı axsatmadan, dozalarını atlamadan alın.

    9. Rejimli və ya həkiminizin təyin fasilələrlə mütləq idarəyə gedin. Bu sizdə inkişaf edə bəzi orqan pozuqluqlarının erkən tanınmasına və müalicəsinə imkan verəcəkdir (məsələn göz içi qanaması və ürək damar tıkanıklığı kimi).

    Aspirin və bənzəri dərmanlayarın təzyiq yüksəkliyində yeri nədir?

    Aspirin və bənzəri dərmanlayarın alınması təzyiqi və / və ya xolesterolu, şəkər yüksək fərdlərdə inkişaf edə damar tıkanıklığı ehtimalı azaltmaqdadır. Buna görə əgər mane hal (mədə qanaması və xora xəstəliyi kimi) yoxsa gündə yarım yetkin aspirini və ya bir körpə aspirini alınması təklif edilməkdədir.

    götürmə
#27.03.2012 12:09 0 0 0