1. Ana Sayfa
  2. Genel
  3. Profesyonel Koruyucu Aile Uygulaması

Profesyonel Koruyucu Aile Uygulaması

Son güncelleme: 19.07.2013 21:32
DeRDeST DeRDeST foto
  • Profesyonel Koruyucu Aile Uygulaması Nedir - Profesyonel Koruyucu Aile Uygulamasının Amacı - Profesyonel Koruyucu Aile Uygulaması Projesi - Profesyonel Koruyucu Aile Uygulaması Hakkında
    Koruyucu aile uygulamasının ne olduğu konusunda ilk akla gelen şey öz ailesi yanında bakımı sağlanamayan çocukların aile ortamından mahrum kalmamaları ve bakımlarının sağlanabilmesi için başka aile ve kişilerin yanında bakımlarının sağlanmasıdır. Bakım ve yetiştirme sorumluluğu kısa ve ya uzun süreli olarak, ücretli veya gönüllü statü de olabilir. Koruyucu aile bakımının, çocuğa sağladığı aile ortamı çocuğun psiko-sosyal gelişiminin sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesi açısından önem taşımaktadır.

    Korunmaya muhtaç çocuklarla ilgili koruyucu aile uygulamaları devam etmektedir. Son zamanlarda ki bir takım düzenlemeler, gönül elçileri projesi uygulamaları, koruyucu aile ücretlerinin iyileştirilmesiyle koruyucu ailede bakılan çocuk sayısında artışlar gerçekleştirmektedir. Bu önemli bir gelişmedir. İnsanın en iyi yetişebileceği ve yaşamını sürdürebileceği yer kuşkusuz aile ortamıdır. Koruyucu aileyle, çocukların doğal aile ortamında, koruyucu anne, baba ve hatta kardeşler arasında onların sevgisi ve şefkatiyle büyümesi sağlanmaktadır. Kuruluş bakımında çocukların her türlü maddi ihtiyaçlarının karşılanmasına rağmen sevgi, şefkat ve merhamet ihtiyaçlarını sağlamak mümkün değildir. Esasen kuruluş bakımının koruyucu aile bakımından maliyeti kat kat daha yüksektir. Ülkemizde bulunan kuruluşların sayısı, ve buralarda bakılan çocuk sayısının yüksekliği göz önüne alındığında kaynak israfının ne boyutta olduğu ortaya çıkar.

    Mevzuat da yer alan koruyucu aile ile ilgili düzenlemelerin tamamı çocuklar içindir. Bunlardan bir kısmı;

    - Türk Medeni Kanunu (4721 Sayılı) Madde 347 de Çocuğun bedensel ve zihinsel gelişmesi tehlikede bulunur veya çocuk manen terk edilmiş halde kalırsa hakim, çocuğu ana ve babadan alarak bir aile yanına veya bir kuruma yerleştirebilir.

    - Sosyal Hizmetler Kanunu (2828 Sayılı) da Koruyucu aile: Madde 23 – Mahkemece korunma kararı alınan korunmaya muhtaç çocuğun bakımı ve yetiştirilmesi bu Kanuna göre kurulmuş kuruluşlarda olduğu kadar Kurumun denetim ve gözetiminde bir "Koruyucu Aile" tarafından da yerine getirilebilir. Koruyucu aile, korunmaya muhtaç çocuğun bakımını ve yetiştirilmesini gönüllü olarak üstlenebileceği gibi Kurumca tespit edilecek ve ödenecek bir ücret karşılığında da yapabilir.

    - Çocuk Koruma Kanunu (5395 Sayılı) Madde 5 – c) Bakım tedbiri, çocuğun bakımından sorumlu olan kimsenin herhangi bir nedenle görevini yerine getirememesi hâlinde, çocuğun resmî veya özel bakım yurdu ya da koruyucu aile hizmetlerinden yararlandırılması veya bu kurumlara yerleştirilmesine, şeklinde hükmetmektedir.

    - Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Koruyucu Aile Yönetmeliği h) Koruyucu Aile: Bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usuller çerçevesinde korunmayı gerektiren duruma göre belirlenen sürede, il veya ilçe müdürlükleri denetiminde, ödeme karşılığı ya da karşılıksız olarak çocuğun bakımını ve yetiştirilmesini üstlenen, aile ortamında yaşamını sağlayan, modeller kapsamındaki aileyi veya kişiyi tanımlamaktadır.

    Tüm dünyada korunmaya muhtaç çocuklar için en çok tercih edilen bakım şekli, koruyucu aile bakımıdır. Ülkemizde ise koruyucu aile bakımı beklenen düzeyde değildir ve halen kuruluşlarda aile yanında bakılmaya muhtaç binlerce çocuk bulunmaktadır.

    Çocukların yeterli sevgi alabildikleri, gereksinimlerinin düzenli olarak karşılandığı sıcak aile ortamında yetiştirildiklerinde sağlıklı bireyler olabildikleri bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Koruyucu Aile Hizmetinde amaç, çocuk için karmaşık ve sorunlu olan bir dönemde özenli davranılarak çocuğun bu dönemi örselenmeden geçirmesini ve normal hayatını devam ettirmesini sağlamaktır.

    Tüm insanlar gibi, engelli insanların da örneğin ulaşım hizmetlerinden eşit fırsatlarda yararlanması, işine, okuluna, alışverişe, spor alanlarına, parklara, özürlü olmayan insanların kullandığı yollarla ve taşıtlarla gidebilmesi gerekmektedir. Yine tüm insanlar gibi engelli insanların da aile ortamın da yaşamlarını sürdürmeleri onların haklarıdır. Bu öz aile ile sağlanamıyorsa koruyucu aile uygulamasıyla sağlanmalıdır.

    Engellilerin durumlarının iyileştirilmesine yönelik mevzuatta;

    -Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (633 Sayılı) Görevler Madde 2- (1) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının görevleri şunlardır: d) Özürlülerin ve yaşlıların her türlü engel, ihmal ve dışlanmaya karşı toplumsal hayata ayrımcılığa uğramadan ve etkin biçimde katılmalarını sağlamak üzere; ulusal politika ve stratejilerin belirlenmesini koordine etmek, özürlülere ve yaşlılara yönelik sosyal hizmet ve yardım faaliyetlerini yürütmek, bu alanda ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile gönüllü kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak. Bakanlığın görevleri arasında;

    -Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü

    Madde 10- (1) Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

    a) Bakanlığın özürlülere ve yaşlılara yönelik koruyucu, önleyici, eğitici, geliştirici, rehberlik ve rehabilite edici sosyal hizmet faaliyetlerini yürütmek ve koordine etmek.

    c) Özürlülerin sorunlarını ve çözüm yollarını araştırmak, bu konuda uygulamanın geliştirilmesine yönelik öneri ve programlar hazırlamak ve uygulamak. Hükümleri yer almaktadır.

    Dolayısıyla koruyucu aile yetişkin engeliler alanında mevzuat çalışmalarının yapmak, uygulama örneklerini gerçekleştirmek ve yaygınlaştırmak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığını çalışma alanına girmektedir.

    Esasen engelli çocukların koruyucu ailede bakımı da uygulamada yer almakta ve iyi örnekleri bulunmaktadır. Daha önce de bahsettiğimiz gibi çocukların aile ortamında büyümesi ne kadar önemli ise engellilerin de aile ortamında yaşantılarını sürdürmeleri de o kadar önemlidir. 13-14 yaşlarında, yatağa bağlı sadece gözleriyle iletişim kurabilen, kendi öz bakımını sağlayamayan erkek çocuğun koruyucu annesi “bizi birbirimize karşı olan sevgimiz yaşatıyor.” demişti. Engelli çocuk sadece gözleriyle ve sınırlı yüz mimiklerini kullanarak koruyucu anneyle iletişim dili geliştirmişti. Koruyucu anne sosyal hayatının hiç olmadığını haftada sadece 2 gün servisle rehabilitasyon merkezine gittiklerini bunun dışında evden pek fazla da dışarıya çıkmadıklarını buna rağmen yaşamlarından çok mutlu olduklarını ifade etmekteydi.

    Koruyucu ailede özel zorlukları veya ihtiyaçları bulunan ya da engelli çocuklar için aylık bakım ücreti özür ve yaş durumu dikkate alınarak belirtilen miktar %50 artırılarak uygulanmaktadır. Yetişkin engelliler için de aylık bakım ücreti belli miktar artırılarak sağlanabilir. Koruyucu ailedeki engelli bakımının hesaplandığında engellilerin kuruluş bakımındaki maliyetinden çok daha düşük olduğu ortaya çıkacaktır.

    Yetişkin engelliler alanında koruyucu aile uygulamalarını geliştirmek Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının görevleri arasında bir an önce yerini almalı, mevzuat oluşturularak uygulamaya en kısa zamanda geçilmelidir.

    Engelli çocukların koruyucu ailede bakımları kadar koruyucu aileye yerleştirilmeye uygun olan yetişkin engellilerinde koruyucu ailelerde bakımları sağlanabilir. Bunun için kuruluş bakımında bulunan engellilerden uygun olanların titizlikle tespit edilmesi ve uygun profesyonel koruyucu ailelere yerleştirilmesi gerekmektedir.

    Salih TUNAHAN
    Uzman Araştırmacı
#19.07.2013 21:32 0 0 0