kişisel gelişim makaleleri - planlı değişim - değişim süreci - aşamalı değişimDeğişimin eylemsel olarak gerçekleştiği aşamadır. Kişi değişim eylemini gerçekleştirmeye ve sonuçları görmeye başlamıştır. Ancak bu sürecin başlangıcında kişinin kafasında şüpheler ve endişeler devam etmektedir. Bu aşamada kişide yaşanabilecek durumlar şunlar olabilir:
Bir değişikliği şimdi ve burada gerçekleştirme kararını almamızın tek yolu, kendimize izlemek zorunda kalacağımız bir aciliyet duygusu yaratmaktır. Eğer değişiklik yaratmak isteniyorsa, mesele acaba yapabilir miyim değil yapacak mıyım sorusu olmak zorundadır. Eğer değişim için çelişkili duygularımız varsa ve bir taraftan değişimi isterken bir taraftan da istemiyorsak eyleme geçemeyiz. Bu nedenle yapılması gereken, nihai olarak değişime geçme kararını vermek ve nedenlerimizi olabildiğince çoğaltmaktır.
Bu nedenle öncelikle bir çalışma yapabilirsiniz. İlk önce boş bir kâğıdı dikey bir çizgiyle ortasından ikiye ayırıp sol tarafa neden değişmeniz gerektiğini ve değişmenin olumlu sonuçlarını yazın; sağ tarafa ise hemen değişmemenin olumsuz sonuçlarını yazarak bir çizelge yapın.
Değişiklik yaratmanın ilk adımı tam olarak kendinde neyi, ne düzeyde değiştirmek istediğine karar vermektir. Kişi, bir değişim eylemine yönelmek için elinde bir yol haritası olduğunu ve süreçte nelerle karşılaşabileceğini bilmelidir. Sistematize edilmiş, aşamaları olan bir “değişim planı”na sahip olmak kişide güvenlik hissini artıracaktır.
İyi bir planın sahip olması gereken en önemli nokta; neyi, nasıl, ne derece ve ne zaman değiştirmeyi göstermesi ve kâğıda dökülmüş olmasıdır. Kişi tam olarak neyi ne ölçüde değiştirmeyi istemektedir? Bunu ne zaman istemektedir? 3 ay, 1 yıl, 3 yıl sonra vb. Bunu bu zaman sınırında yapabilmesi için ne gereklidir, hangi araçları kullanabilir ve hangi adımları atabilir? Bu sürecin kontrol noktaları nelerdir?
Kişinin ilk edinmesi gereken paradigma ve inanç, şimdi karar verdiği anda ve yerde değişebileceği inancıdır. Uzun dönemli değişiklik yaratmak isteniyorsa sahip olunması gereken ikinci şey ise, değişimden, hiç kimsenin değil kişinin kendisinin sorumlu olduğudur.
Kişi yaptığı değişimin sonuçlarını gördüğü ölçüde değişim çabasını sürdürecektir. Sonuçları görmek hayati öneme sahiptir. Kişi, kilo vermek için rejime başlamışsa, zayıfladığını az da olsa günden güne görebilmelidir. Kişi yeni alışkanlığının belirli sıkıntıları da olsa, kendisini iyiye doğru götürdüğünü görmeli ve bunu hissetmelidir.
Bu süreç, eldeki değişim planı dahilinde belirlenen kontrol noktaları dikkate alınarak yürütülür. Yani kişi ayda kaç kilo vereceğini, kaç saat koşacağını vs. bilmelidir. Ve her bir ufak değişiklikte olumlu koşullandırmalar yardımıyla değişim desteklenmelidir.
Değişim sürecinin belirli aşamalarında, kendisine bu süreçte rehberlik edebilecek profesyonel bir koçluk alması, değişimin sancılarına göğüs germesinde ve geri dönüşlerin engellenmesinde yardımı olacaktır. Ya da benzer süreci yaşayan kişilerle bir araya gelmesi ve onlarla diyalog içinde bulunması da kendisine yardımcı olacaktır.
Kişinin sahip olduğu eski alışkanlığının değişiminde zorluk yaratan ikinci bir unsur, bu alışkanlığın kişiye sağladığı ikincil-yan yararlarının bulunmasıdır. Örneğin sigara alışkanlığı kişinin bulunduğu sosyal ortam içinde kabul edilmesini ve onaylanmasını sağlıyor olabilir. Bu yan faydaların farkında olunması ve giderilmesi gerekmektedir.
Kişi, eski hayatına dair pek çok unsurdan uzak durmalıdır. Ona geçmişi hatırlatan giysi, eşya, ortam vs. şeylerden mümkün olduğunca uzak durmalıdır. Değişim aşaması için kritik öneme sahip nokta budur. Örneğin kahve ve sigara içmeyi seviyorsa, ve sigarayı bırakmayı hedefliyorsa, bu süreçte sigaranın yanında bir süre için kahveden de uzak durması yerinde olacaktır.