psikolojik bozukluklar

Son güncelleme: 03.10.2022 18:32

ens_selman

psikolojik bozukluklar

ŞİZOFREN

Kısaca kişinin gerçeklikle alakasını koparan akıl hastalıklarının genel adıdır.
Psikozlar en basitinden birkaçgün süren kısa psikozlar ve bazen bir ömür boyu devam edebilen şizofreni yelpazesinde çok fazla sayıda hastalık ihtiva eder.
Hayatımızın en büyük nimetlerinden biri şüphesiz akıldır.
Aklımız sayesinde gerçekleri çarpıtmadan kavrar ve ona uygun sonuçlar çıkarırız. Şizofreninin de içinde bulunduğu psikozlar dediğimiz hastalıklarda kişilerin gerçeği değerlendirmesi bozulur. Psikiyatrik hastalıklar içinde sıklığı olarak % 3-5 arasında değişen şizofreni yıllar boyunca insanların hem korktuğu hemde ilgi duyduğu bir hastalık olagelmiştir.. Bunun nedeni gizemli bir yaşam ve normal davranışların ötesine gitmekte yatar sanırım.
Gerçeğin ötesinde kendi kafasında kurduğu şeyleri gerçeklermiş gibi değerlendirme.
İkna için makul delillerle bile onları değiştirememe. Paranoid kıskançlık yada büyüklük hezeyanları gibi.
Kulağına gaiblerden sesler gelmesi, gözüne kimsenin göremediği varlıkların görünmesi burnuna kötükokular gelmesi gibi.
Kelime salatası yada anlamın birbirinde kopup konuşmanın içeriğinde bir bütünlük olmaması durumu vardır.
Ortalık yere çişini yapma yada herkesin ortasında masturbasyon yapmayı makul görme gibi yada hiç hareket etmeden uzun süre kalma vs.
Kişinin yüzünde donuk bir duygu ifadesi varlığı, konuşmamam yada kişinin herhangi bir olay karşısında duygu ifade edecek jest ve mimik göstermemesi.
Sayılan belirtilerin hepsinin bir şizofrende olması gerekmez. İlk ikisi var ise kişiye psikoz grubu hastalıklardan birisi var deriz. Bunlar içerinde süre ve hastalığın şiddeti şizofreni demek için gerekir. 6 aydan daha uzun bir süre psikoz belirtileri gösteren hastalara şizofreni diyebiliriz.

ŞİZOFRENİ TEDAVİSİ :

Diğer akıl bozukluklarına oranla şizofreni hakkında çok daha fazla kuram olduğu için, bu konudaki tedavi yöntemleri de çok çeşitlidir. Genel olarak, akut veya ciddi şizofreni krizlerine tutulan kişiler hastanede tedavi görürler. Akut durumlarda hastanelerde uygulanan elktroşok yöntemine başvurulabilir. Heyecan ve tedirginliği azaltmak için Phenothiazineli antipsikotik ilaçlar uygulanibilir.

Frontallobotomy (beynin frontal toblarının cerrahi yoluyla alınması) sonuçları belirgin olmadığı ve geri dönüşü de olmadtğı için artık çok taraftar bulamamaktadır. Antipsikotik ilaçların kulanımı genelde bir iyileşmeye olanak verdigi ve hastaların hastaneder, çıkmalarını kolaylaştırdığı için oldukça yaygındır. Ancak, kişi ilaçlarını almayı ihmal ederse, belirtiler tekrar ortaya çıkacaktır. Destekteyici psikoterapi yöntemi (Supporti ve psychotherapy) ve hasta daha normal bir yaşama dönebilir.

Şizofreni Türleri :

1-KATATONİK ŞİZOFRENİ

Şizofreninin bu tipinde hastalarda uzun süre aynı garip postürde (duruş, vaziyet alma) duruşlar ve aşırı hareketsizlikler, açıkca amaçsız olarak yapılan ve dış uyaranlardan etkilenmeyen aşırı hareketler yada aşırı negativist davranmalar olabilir.

Bu tip Şizofreni hastaları karşısındaki insanın hareket ve davranışlarını tekrarlayabilirler.

2-ŞİZOTİPAL ŞİZOFRENİ

Şizotipal bozukluk gizli şizofreni, sınır şizofreni, psödonevrotik şizofreni, prepsikotik şizofreni tanımlarını içerir.

Şizotipal bozuklukta; dışa vuran davranış ve görünümde bir başkalık, acayiplik, kişiler arası ilişkilerde çekingenlik, duygulanımda soğukluk ve iticilik, gerçek sanrı derecesine varmamış acayip, fantastik düşünceler, cinsel ve saldırgan düşünce saplantıları, depersonalizasyon ve derealizasyon duyguları, yanılsamalar ile belirli yarı psikozların ortaya çıkması görülür.

Bu bozukluk süregendir. Çok sık olmamakla birlikte bazen açık şizofreniye dönüşebilir. Kalıtımsal yüklülük vardır

3-HEBEFRENİK ŞİZOFRENİ

Bu türde düşünce ve devinim bozuklukları baskındır. Genç yaşta akut, renkli artı belirtilerle başlar. Kısa zamanda duygusal tepkilerde oynamalar (labilite), yüzeysellik, uygunsuzluk, acayiplik ortaya çıkar.

Örneğin hastada nedensiz gibi görünen sırıtmalar, gülmeler, ağlamalar vb. Düşünce çok bozuk ve dağınıktır. Sözcük uydurmaları, bloklar, yineleyici basmakalıp konuşmalar görülür.

Kişilikte dağılma ve yıkım hızlıdır.

Varsanılar daha sonra ortaya çıkar ve daha kolayca gözlemlenebilir. Hasta kendi özel dünyasında yaşar. Dış dünya ile ilişki kopuktur. Davranışlar ilkel ve çocuksudur. Çırıl çıplak soyunma, acayip jestler, garip çılgınca davranışlar, oyunlar, aşırı hareketlilik, başkalarının söylediklerini aynı biçimde yineleme, hareketlerini yineleme gibi belirtiler görülür.

4-REZİDÜEL ŞİZOFRENİ

Bir ya da bir kaç aktif şizofrenik depreşmeden sonra daha çok negatif belirtilerin baskın olduğu süregen şizofrenik bozukluktur. Vurdumduymazlık, girişim ve eylem azlığı, toplumdan kopukluk, düşüncede somutlaşma ve fakirleşme, kendine iyi bakmama belirtileri vardır.

Hasta acayip, kendine özgü, içe-kapanık, toplumdan uzak bir yaşam biçimini seçmiş gibidir. Değişmeye karşı istek ve ilgisi azdır. Bir bakıma hastalık bir karakter yapısına, yaşam stiline dönmüştür.

5-AYRIŞMAMIŞ (UNDIFFERENTIATED) ŞİZOFRENİ

Bir diğer adıda farklılaşmamış şizofreni olan ayrışmamış şizofreni, hasta muayene edildiğinde şizofreni tanısı konur. Ancak yukarıdaki alt tiplerden hiçbirisi tam olarak ayırdedilemezse bu tanı konur.

Diğer tiplerden örneklemeler veren bu tipte hastalığın karışıklığı yanında davranış karışıklığı da vardır.

Hasta tamamiyle karma bir şizofreni tablosu çizmektedir.Burada baskın olan şizofreni tipi hastada tanıyı değiştirebilir...

6-PARANOİD ŞİZOFRENİ

Bu tip şizofrenlerde hastalığın normal insanlardan ayırdedilmesi oldukça zordur. Çünkü kişilerde hezeyanları doğrultusunda zaman zaman yapabilecekleri davranış dışında etrafa garip gelebilecek çok fazla belirti yoktur.

Bir veya birkaç hezeyana ek olarak sıklıkla kulağa gelen sesler vardır.

Bu hastalar diğer şizofreni alt tiplerinde olduğu gibi garip davranışlar garip konuşmalrda bulunmazlar. Hatta bazen çevrelerinde hezeyanlarına inanan insanlar bile bulunabilir.

Şizofreninin bu tipi ile yine bir psikoz olan Hezeyanlı Bozukluk çok sıklıkla karıştırılabilir.