Popüler kültür ve arabesk

Son güncelleme: 25.03.2009 10:25

alperen

Pop çağı kültürünün öne çıkan en önemli olgularından biri müzik oldu: Arabesk ve pop müzik.

Türkiye’de giderek büyüyen bir özel radyo ve TV enflasyonu var ve her gün binlerce saatlik müzik yayını yapılmakta. Bu, en dayanıklı şarkıları bile kısa sürede eskitecek bir tempo demektir. Öyle bir üretim tezgahı kurulmalıydı ki az hammaddeyle çok mal üretilebilsin ve piyasa hiçbir zaman boş kalmasın. Bu malların en önemli adayları ise arabesk ve pop müzikti. İkisine de çok yüklenildi, bu arada arabesk biraz poplaştı, pop müzik de dönemin merkezi kültürüne uygun bir biçim aldı.

1960’lardan 1970’lere arabesk, taşrada ve kentlerin varoşlarında yaşayan alt-gelir gruplarının hicranını dile getiriyordu ve bir isyanı açığa vuruyordu. Meral Özbek arabeski şöyle tanımlıyor : "Arabesk, yukarıdan aşağıya empoze edilen bir kitle kültürünün değil, halka ait direnme ve kabullenmelerin, isyan ve boyun eğmelerin ideolojik ifadesini bulduğu, hakim sınıfların hegemonik projesine eklemlenebileceği gibi , alternatif bir hegemonik projeye de eklemlenebilecek çelişkili popüler çağırmalar taşıyan bir popüler kültürdür."

Arabeskin belirgin öğesi ‘acı’dır. Mesele, acı çekmenin nasıl engellenebileceği değil, nasıl acı çekileceğidir. Umutsuz aşk, ölüm gibi temalarla acı ifadesini bulmaktadır.

Pop müziğe gelince ; aslında pop müziğin popüler olması ya da rastgele şarkıların hit olması yeni bir şey değil, yeni olan pop müziğin bir kültüre, bir kimliğe denk düşmesi. Pop müzik, pek çok kitle için kente uyum sağlama ve ‘modernleşme’ aracı oldu. Kenttekiler olsun, buralara göç edenler olsun, hepsi modern bir kimlik peşindeydiler, bunu da yeni tüketim biçimleri, yeni bir müzikle elde etmeye çalışıyorlardı. Genç pop starları batılı gibi giyinip, batılı gibi davranıp, alıntı batı ritmindeki şarkılarını söyleyerek kendilerini iyice modern ve iyice Batılı hissediyorlardı. Artık her hafta birkaç yeni kaset, tezgahtan yeni çıkmış imajlarıyla birkaç yeni şarkıcı ve bir sürü yeni klip çıkıyordu pazara. Buna da "pop müzik patlaması" deniyordu.

Popüler kültür yalnız pop şarkıcılarını değil , herke si benzeştirdi ama birleştiremedi. Bu benzeştirici kültür, çeşitlilik diye bir şey bırakmadı. Aksine, oluşan abuk-sabuk kimlikler sayesinde bireyler, kendilerine ve toplum, köyler kentlere daha çok yabancılaştı, farklılıklar giderek büyüdü.

FİLOZOF