1. Ana Sayfa
  2. Eğitim
  3. Yeni İlave Radyasyon İşaret Nedir? Eskisi Kaldırıldı mı?

Yeni İlave Radyasyon İşaret Nedir? Eskisi Kaldırıldı mı?

Son güncelleme: 08.06.2010 14:52
nuri deniz nuri deniz foto



  • İyonlaştırıcı radyasyon işareti ISO (International Organization for Standardization) tarafından 1975 yılında yayımlanmıştır ve tüm dünyada ve ülkemizde yaygın olarak kullanılmaktadır.

    İlgili standart (ISO #361) sembolün kullanımı, şekli, boyutu, oranları ve uygulama alanlarını belirlemiştir (Şekil-1). Gama, X-ışınları, alfa ve beta parçacıkları, yüksek enerjili elektronlar, nötronlar, protonlar ve diğer nükleer parçacıklardan kaynaklanan iyonlaştırıcı radyasyonun varlığını ifade etmek için kullanılması gereken söz konusu işaret, ses dalgaları ve elektromanyetik dalgaların diğer tipleri için kullanılamaz. 24.03.2000 tarihinde yayımlanan Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği Ek-3'de ilgili işaret için ayrıntılı bilgiye ulaşılabilir.

    noimage


    Şekil-1: ISO iyonlaştırıcı radyasyon işareti

    İyonlaştırıcı radyasyon kaynaklarının tıp, endüstri, araştırma ve eğitim gibi konularda kullanımı dünya uygulamalarına benzer olarak ülkemizde her geçen gün artmakta ve nükleer tekniklerin kullanımı yaygınlaşmaktadır. Ancak söz konusu yaygın kullanıma paralel olarak iyi tanımlanmış düzenleyici tedbirlere ve artan güvenlik standartlarına rağmen iyonlaştırıcı radyasyon kaynakları ile ilişkilendirilebilecek olay veya kazalar ile karşılaşılmaktadır. İyonlaştırıcı radyasyon işareti konu ile ilgili uzmanlar ve ilgili alanda faaliyet gösteren şahıs, kurum ya da kuruluşlar tarafında net olarak bilinmekte ve tanınmaktadır. Son yıllarda dünya genelinde karşılaşılan bazı radyasyon kazalarında, kazaya neden olay kaynak ya da taşıma kabında radyasyon uyarı işareti bulunmasına rağmen toplum tarafından iyi bilinmemesi ve ilgili işarette potansiyel tehlikenin açıkça ifade edilmemesi nedeniyle radyasyon ışınlanması sonucu ciddi sağlık problemleri ile sonuçlanan olaylar ile karşılaşılmıştır.

    Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ve ISO tarafından 2001 yılında başlatılan bir proje ile özellikle yüksek aktiviteli radyoaktif kaynaklarla kontrolsüz olarak karşılaşma olasılığı durumunda toplum üyesi kişiler tarafından kolayca tanınabilecek yeni ilave bir uyarı işaretinin tasarımlanması hedeflenmiştir. Yeni ilave uyarı işaretinin tasarımında radyasyondan korunma uzmanları, davranış bilimciler, psikologlar, grafik tasarımcılar görev almış ve temel mesajı "Tehlike - Uzak dur" olan tasarımlar Gallup Enstitüsü tarafında toplam 11 ülkede (Brezilya, Meksika, Fas, Kenya, Suudi Arabistan, Çin, Hindistan, Tayland, Polonya, Ukrayna ve ABD), yaklaşık 1650 kişi ile yapılan anketler ile test edilmiştir. Proje sonucunda geliştirilen yeni ilave radyasyon işareti ISO tarafından 15.2.2007 tarihinde (ISO #21482) standartlaştırılmıştır (Şekil-2) ve halen kullanılmakta olan iyonlaştırıcı radyasyon işareti ile birlikte kullanılacaktır.



    noimage


    Şekil-2: Yeni ilave radyasyon uyarı işareti


    Yeni ilave radyasyon uyarı işareti, UAEA tarafından "Tehlikeli kaynak" olarak tanımlanan gıda ışınlama, tele-terapi cihazları ve endüstriyel radyografi cihazlarında kullanılan radyoaktif kaynaklar gibi yüksek aktiviteli kaynakların kategorize edildiği 1, 2 ve 3'üncü kategoride bulunan kaynaklar için tasarımlanmıştır. Söz konusu işaret sadece kaynağın bulunduğu cihaz kabında, cihazın sökülmemesi ya da daha yakınına yaklaşılmaması için uyarı niteliğinde kullanılacaktır. Normal kullanımda kolayca görünmemesi gereken söz konusu ilave işaret ayrıca bina giriş kapılarında, radyoaktif madde taşıma kaplarında kullanılmayacaktır.

    Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından yüksek aktiviteli radyoaktif kaynakların kullanıldığı cihazlarda söz konusu ilave işaretin de bulundurulması yönünde gerekli çalışmalar başlatılmıştır.
#08.06.2010 14:52 0 0 0