1. Ana Sayfa
  2. Tarih
  3. II. Haclı Seferi

II. Haclı Seferi

Son güncelleme: 25.05.2011 10:09
karakaya_26 karakaya_26 foto
  • Haclı Seferleri - II.Haclı Seferleri - Osmanlı Tarihi

    İkinci Haçlı seferi 1147-1149 yılları arasında gerçekleşti. Musul Atabeyi I. İmadeddin Zengi'nin 1144 yılında Urfa'yı ele geçirerek bir Haçlı devleti olan Urfa Kontluğu'na son vermesi üzerine Haçlılar Avrupa'dan yardım istediler. Almanya İmparatoru III. Konrad ve Fransa Kralı VII. Louis, ordularının başına geçerek İkinci Haçlı seferi'ni başlattılar ve Anadolu'ya girdiler.
    Ancak, Anadolu Selçuklu sultanı I. Rükneddin Mesud ve Halep Atabeyi Nureddin Mahmud Zengi başta olmak üzere her yerde Türk ordularının direnci ile karşılaştılar. Sonuçta çok küçük bir birlik ile Kudüs'e ulaştılar. Birinci Haçlı seferi sırasında kurulmuş bir Haçlı devleti olan Kudüs Krallığı'ndaki Hristiyanlarla birleşerek Suriye'yi ele geçirmek istediler. Bu girişim başarılı olamayınca ülkelerine döndüler. İkinci Haçlı seferi ilkinin aksine Haçlılar açısından tam bir başarısızlıkla sonuçlanmıştır.

    Edessa Kontluğu'nun Selçuklular eline geçmesi [değiştir]

    Birinci Haçlı Seferi ve onu takip eden 1101 yılı seferleri Yakın Doğu'da 3 Haçlı devletinin kurulması ile sonuçlanmıştı: Kudüs Krallığı, Antakya Prensliği ve Edessa Kontluğu. 1104'da bir dördüncü Haçlı devleti Trablus Kontluğu bunlara eklendi. Bunlardan Edessa Kontluğu en düşük Frank Hristiyan nüfuslu idi; Haçlı devletlerinin en zayıfıydı ve etrafta bulunan Türk beylikleri ve devletleri Artuklular, Danişmendliler ve Anadolu Selçukluları tarafından devamlı tehdit altında idi. Mayıs 1104'de Mardin'deki Turk emiri Artuklu Sökmen ile Musul Emiri Jekermiş orduları ile Kudüs Krali I. Baudouin'in kuzeni olan ve o zaman Edessa Kontu bulunan Baudouin, Edessa Kontu ve Bourg'lu komutasındaki Edessa Kontluğu güçleri arasında yapılan Harran Muharebesi sonucunda Hristiyanlar büyük bir mağlubiyete uğratıldı. Edessa Kontu (ve sonradan Kudüs Kralı olacak) II. Baudouin, Kudus'lu ve (gelecekte Edessa Kontu olacak) Courtenay'li Joscelin esir düştüler.
    Bundan biraz sonra Antakya Prensi Godfrey Boemondo ve kuzeni Tancred bir kervana hucüm ettiler ve bu kervana dahil olan Jekermiş'in bir gözdesini ele geçirdiler. Musul Emiri Jekermiş bu gözde cariyeyi ya para karşılığı ya da Baudouin ve Joscelin ile takas ile geri almak teklif etti. Antakya Prensi para almayı tercih edip Edessa Kontu'nu esir kalmasına razı oldu. Onlar esirken Tancred Urfa'yi eline geçirdi ve Jekermiş ile anlaşarak Baudouin'in yine esir kalmasını sağladı.
    Fakat 1107'de Musul'da yapılan bir darbe ile Jekermiş öldürüldü ve yerine Musul emiri olarak Javali adlı bir Türk geçti. Javali Baudouin'i serbest bıraktı ve onunla karşılıklı askeri yardım için bir anlaşma yaptı. Baudouin Antakya'ya gidip orada Tancerd ile görüşüp Urfa'nın kendisine teslimini istedi. Tancerd çok misafirperver davranmakla beraber Urfa'yi bırakmaya razı olmadı. Tancerd ve Baudouin'nin askerleri arasında bazı çarpışmalar yapıldı; ama yine de birbirleri ile görüşmeye devam ettiler. Sonunda Antakya Patriğin başkanlığında papazlardan oluşan bir komisyon kuruldu. Bu arada Boemondo'da da yeğeni Tancred'e Urfa'yı bırakmasını tavsiye etmişti. Antakya Patriği ve komisyonu Baudouin lehinde karar verdi ve Tancred Urfa'yı bırakmak zorunda kaldı. Baudouin tekrar Urfa'da Edessa Kontu olarak hükümdarlığa başladı. Baudouin kendini serbest bırakan ve müteffiklik anlaşması imzaladığı Musul Emiri Javali'nin isteklerine yerine getirerek ülkesindeki Müslüman esirleri serbest bıraktı ve bu esirlere ve İslam dinine açıkca hakarette bulunan bazı Hristiyan papazları da idam ettirdi.
    Serbest bırakılan Baudouin ve Joscelin 1122'de ikinci bir muharebeden sonra ikinci defa yine esir düştüler. 1125'de yapılan Azaz Muharebesi ile I. Joscelin Edessa Kontluğunu yeniden kurdu. Ama 1131de Edessa Kontu olan I. Joscelin bir muharebede ölü düştü. Onun yerine Edessa Kontu olan II. Joscelin kendine müttefik aramaya başladı. Bizans İmparatoru II. Yannis Komnenos ile bir ittifaka girdi. Fakat 1143 yılında hem Bizans İmparatoru hem de Kudüs Kralı Anju'lu Fulk öldüler. Ayni yıl II. Joscelin, hem Haçlı Antakya Prensi ve hem de Haçlı Trablus Kontu ile mücadeleye girişti. Böylece Edessa Kontluğu hiç müttefiksiz kaldı.[1][2]
    Buna karşılık Selçuklu Musul Atabeyi olan İmameddin Zengi 1128'de Halepi eline geçirdi. Halep, Musul ve Şam Selçuklu emirleri arasında bir mücadele odağı idi. Bundan sonra İmameddin Zengi gözünü Şam üzerine dikti. Ayni zamanda Kudüs Kralı olan II. Baudouin de Şam'ı eline geçirmek istemekteydi. 1129'da Baudouin Şam önünde Zengi güçlerine yenildi. Şam Emiri naibi olan Muinnidin Onur, İmameddin Zengi aleyhine Haçlı Kudüs Kralı Fulk'dan yardım istedi ve İmameddin Zengi 1139da ve 1140da Şam'i kuşattı. [1]

    Papa III. Eugene'in fermanı [değiştir]

    Urfa'nın düşmesi haberi Avrupa'ya Kudüs'den dönen Hristiyan hacılar tarafından 1145 başlarında erişti ve sonradan Antakya Prensliği, Kudüs Krallığı ve Ermenistan elçileri de Papa'ya bu haberi resmen ulaştırdılar. Papa III. Eugene Roma'dan atılmıştı ve Viterbo'da bulunuyordu. Jabala Başpiskoposu Hugh bu haberi ve Papa III. Eugene'e verdi. Hugh Papa'ya eğer yeni bir Hacli Seferi yapılırsa Yakin Dogu'da kurulu Haçlı devletlerinin üzerinde bulunan Türk tehdidini ortadan kalkacağını kabul ettirdi. Papa 1 Aralık'ta Quantum praedecessores adında bir ferman yayınladı ve bu fermanla Hristyanları bir İkinci Haçlı Seferi'ne katılmaya çağırdı.[2][3]
    Bu yeni Haçlı Seferi'nin bir öncekinden daha iyi organize edileceği ve tek merkezden kontrol edileceği de açıklandı. Bu plana göre Haçlı ordusu Papa tarafından kabul edilmiş papaz ve vaizler tarafından toplanacaklar; bu Haçlı ordusu Avrupa'nın en güçlu kralları tarafından komuta edilecek ve Haçlı ordusunun takip edeceği güzergah kesin olarak önceden planlanacaktı. Bu papa fermanına soylular ve halkın ilk reaksiyonu Haçlı idarecilerinin beklediğinden çok daha fena oldu ve bu fermanın biraz değiştirilmiş bir ikinci verziyonunun Avrupa kiliselerinde tekrar yayınlanması kararlaştırıldı.
    Fransız Kralı VII. Louis, Papa'ya daha hiç danışmadan, Kudüs'e gitmek için kardeşi Filip'e verdiği bir yemine uymak istemekteydi ve bu yemine göre Kudüs'e gitmeyi planlamaktaydı. Fakat bunun bir barışcıl hac mı yoksa bir askeri sefer şeklinde mi olacağı kararlaştırılmamıştı. Bir çok Fransız soylu ve yüksek papazlar VII. Louis'in Kudüs'e gitmesine aleyhdardılar. Louis ünlü Clairvaux manastırının başkeşişi olan Clairvaux'lu Bernard'a danıştı. Bernard bu danışma haberlerini Papa'ya iletti. Papa bu habere çok memnun oldu. Bu sırada Papa'nın fermanı VII. Louis'nin dikkatine sunuldu ve 1 Mart 1146'da bu ferman tekrar yayınlandı. Papa Clairvaux'lu Bernard'ı Fransa'da bu haberi yayarak Haçlı asker toplamaya memur papaz olarak atadı.[2]

    Clairvaux'lu Bernard [değiştir]



    San Bernard'ın vitray resmi. Yak. 1450. Yukarı Ren bölgesi
    Papa, Clairvaux'lu Bernard'ı İkinci Haçlı Seferi'ne katılma hakkında vaazlar vermekle memur etti. Aynı zamanda Birinci Haçlı Seferi için Papa II. Urbanos'un yaptığı gibi Haçlı Seferi'ne katılanlara günahlarının daha ölmeden önce çıkartıldığına ait bir "Endüljans Belge"'si verilmesine izin verdiğini ilan etti. 1146'da Vezelay şehrinde bir geleneksel meclis (parlemento) toplandı ve 31 Mart'ta Clairvaux'lu Bernard bu meclis toplantısında bir vaaz verdi. Bu toplantıda bulunan Fransa Kralı VII. Louis, karısı kraliçe Akuitanyalı Elenor ve prensler ve asiller bu sefere katılmaya and içmek için Bernard'ın ayaklarına kapandılar ve Haçlı Seferi'ne katılan her kişi gibi elbiseleri üzerine takılacak kumaştan kırmızı istavrozlar bu seremoni içinde kendilerine bir şeref isareti gibi takdim edildi. Fransa'da devam eden II. Haçlı Seferi'ne asker alma kampanyasındaki bazı katedral vaazlarına Papa Eugenius şahsen iştirak etti. [2]
    Bundan sonra Clairvaux'lu Bernard bu Haçlı askeri toplama misyonuna devam etmek icin Almanya'ya geçti. Almanya'da gittiği her yerde kendinin yeniden dinî mucizeler yaptığı haberleri ve dedikoduları ülkenin her yanına yayıldı. Bu şekilde çok efektif olan dinsel propaganda hic şüphesiz Almanya'nın her köşesinden Haçlı Seferi'ne katılmak isteyen dindar kişileri çekti. Clairvaux'lu Bernarad Speyer kentinde o zamanki Kutsal Roma-Germen İmparatoru olan III. Konrad'ı ve ileride imparator olacak kuzeni Friedrich Barbarossa'nın bu İkinci Haçlı Seferi'ne katılmayı kabul etmelerini büyük bir ayinle ilan etti. [2]
    Bu koyu Katolik Hristiyan propagandası devam ederken Ren Nehri bölgesinde, Köln, Mainz, Worms ve Speyer şehirlerinde yaşayan Yahudiler, yine Birinci Haçlı Seferi pogromlarında yapıldığı gibi, halktan hücumlara uğradılar ve çok sayıda Yahudi öldüruüldü; yaralandı ve evlerinden ocaklarından atıldılar. Katolik tarihçiler Clairvaux'lu Bernard'ın bir Hristiyan bağnazı olmadığını, bu katilam ve pogramlar aleyhinde olduğunu; bunları şahsen kınadığını ve bu pogromlara neden olduğu sanılan Rudolf adlı bir gayet aşırı Katolik Fransız asıllı keşişi şahsen görüp ondan bu hareketlerini durdurmasını istediğini bildirirler.[4]

    Haçlı Seferi'nin başlaması [değiştir]

    Zengi'nin öldürülmesinden sonra Joscelin Urfa'yı geri almaya teşebbüs etti, ama Kasım 1146da Nureddin tarafından yenilgiye uğratıldı.
    16 Subat 1147'de yeni Haçlı seferine katılmak isteyen Fransızlar'ın liderleri Etampes şehrinde toplandılar ve takip edecekleri yolu seçtiler. Almanlar Macaristan üzerinden geçecek kara yolunu zaten seçmişlerdi. Almanların bu yolu seçmelerine başlıca neden Sicilya Kralı II. Roger'in Alman Krali Konrad'ın düşmanı olmasıydı. Birçok Fransız soylusu ise, kara yolu Bizans İmparatorluğu Balkanlar arazilerinden geçtiği için ve Birinci Haçlı Seferi'ne iştirak edenlerin Bizanslıları devamlı tenkitlerini bildikleri için, kara yolunu emin bir yol olarak görmüyorlardı. Fakat sonunda Fransızlar da Alaman Konrad'ın takip ettiği yolda gitmeye ve bu yolculuk seferine 15 Haziran da başlamaya karar verdiler. II. Roger bu karardan hiç hoşnut kalmadı ve bundan sonra bu Haçlı seferine katılmayı da kabul etmedi. Fransız Kralı Haçlı Seferi'nde iken Fransa'yı idare edecek taht naipleri olarak Kesis Suger ve Nevers Kontu II. Giyom'u seçildiler.
    Almanya'ya Haçlı Seferi'ne katılanların sayısını arttırmak için keşiş Ebrach'li Adam ülkede gezerek vaiz verme turuna başladı ve bunun bir direkt sonucu Freising'li Otto'nun Haçlı olmayı kabul edişi oldu. 13 Mart 1147'de Frankfurt'ta Kutsal Roma-Germen İmparatoru olarak Konrad'ın oğlu Swabiya Dükü Frederik seçildi ve o Haçlı Seferindeyken "Mainz Baspiskoposu Henry" taht naipi olarak atandı. Beş yıl sonra II. Konrad kendine varis olarak yeğeni Frederik Barbarossa'yi seçti. Almanlar Haçlı seferine ilkbaharda Paskalya yortusu günü başlamayı kabul etmişlerdi; fakat çeşitli nedenlerle sefere başlamayı ta Mayıs'a kadar geciktirdiler.[2].
    Alman'ların Anadolu'da geçişi [değiştir]
    Haziran 1147de baslayan Haçlı seferine katılan Almanlara papa temsilcisi olarak Kardinal "Theodwin" refakat etmekteydi. Almanlar Fransız Haçlı Sefercileri ile Konstantinopolis'te buluşmayı ummaktaydılar. Alman sefercilerine komuta eden III. Konrad daha önce Kudüs'e gitmiş ve bir önceki Birinci Haçlı Seferi hakkında çok iyi bilinçli bir komutandı. Bu seferinin daha iyi organize olarak geçeceğini planlamıştı. Ama birçok asker olmayan ve askerî disipline uymayı imkânsız bulan çiftini çubuğunu bırakan köylüler ve hizmetini bırakan uşak ve hizmetkarlardan oluşan aşağı sınıflardan erkek, kadın ve çocuk da bu seferde de onun Haçlı ordusuna katılmıştı. Bu ordu bir kısmı gemilerle ve büyük bir kısım yürüyerek Tuna Nehri'ni takip etti. Styria Dükü III. Ottokar Avusturya Haçlılarıyla bu sefer ordusuna Viyana'da katıldı. Sonra Macaristan'a geçtiler. Macaristan Kralı II. Geza, Konrad'ın şahsi düşmanı olan Sicilya Kralı II. Roger'in tarafını tutmakla beraber, Alman Haçlı ordusunun ülkesine hiç zarar vermeden ve hiç zarar görmeden geçip gitmesi için izin verdi.
    Bu Alman ordusu Bizans topraklarina girdiği zaman 20.000 kişilik tehditçi bir ordu görüntüsü vermekteydi. Bizans İmparatoru I. Manuel bu büyük ordunun kendi ülkesine hücuma geçeceğinden korkmaktaydı. Onun için Birinci Haçlı Seferinden örnek ve ders alınarak Haçlıların güzergahı üstünde çok ayrıntılı bir savunma organizasyonu yapıldı. Haçlı ordularının Balkanları merhale merhale geçmesi öngörülmüştü. Her merhaleye Bizans ordusu birlikleri yerleştirilmişti ve bu merhalelere Haçlıların iaşe ve yiyecek alması için pazarlar kurulmuştu. Eğer Haçlılar herhangi bir karışıklık çıkarırlarsa, Bizans birliklerine derhal askerî müdahalede bulunmaları için emir verilmişti. Ayrıca merhaleler arasında hareket sırasında Haçlıların güçlü Bizans birlikleri tarafından refakat edilmesi ön görülmüştü. Bütün bunların planlaması, organize edilmesi ve refakatçi birlikler komutanlığı Bizanslı general Türk asıllı Proscouch (Porsuk?) tarafından yapıldı. Gerçekten de Alman Haçlı ordusu pek fazla sorun çıkarmadan Balkanları geçti. Ancak Philippopolis (Filibe şimdi Plovdiv) yakınlarında Haçlı ordusunun asker olmayan ve fakir olan elemanları ile şehir halkı arasında bir arbede çıktı. Adrianople Edirne'de ise Bizans Generali Proscouch ile Konrad'in yeğeni (gelecekte Kutsal Roma Germen İmparatoru olacak) Friedrich arasında, bir yörel eşkiyanın bazı Alman Haçlı askerini öldürmesi üzerine, çok ciddi bir dalaşma oldu. Friedrich bu eşkiyayı sakladığı bahanesiyle Haçlıların yolu yakınlarda bulunan bir manastırı ateşe verip yaktı ve manastırın masum, suçsuz keşişlerinin hemen hepsinin yanarak ölmüne neden oldu. Bunun üzerine karşılıklı çatışmalar çıkıp devam etti. Alman Haçlı ordusu Eylül'un başında Konstantinopolis'in (şimdi İstanbul) çok yakınında (şimdiki Büyük Çekmece yakınlarındaki) kuru bir çayın kenarındaki bir merhale ordugahına [3] hiç beklenmedik bir afet yağmur bastırdı ve ortaya çıkan seller Alman Haçlıların büyük maddi ve insan zayiatı vermesine neden oldu. Sonunda 10 Eylül'de Alman Haçlılar ordusu bitkin bir halde Konstantinopolis'e vardı ve Pera tarafında, surlar dışında bir ordugaha geçirildiler.
    Bizans İmparatoru Manuel Konrad'dan Anadolu'ya geçişini Çanakkale üzerinden yapmasını istemiş olduğu ve Konrad'ın da bunu redetmiş olduğu için Almanlarla Bizans İmparatoru arası açıktı. Konrad Konstantinopolis'e eriştiğinde Manuel ondan diğer bir istekte bulundu. Konrad'dan, Yunanistan'daki şehirlere hücum edip onları talan eden Sicilya Kralı II. Roger'e karşı kullanmak için, bazı Alman birliklerini geride bırakmasını istedi. Fakat Konrad Roger'e olan düşmanlığına rağmen bu teklife razı olmadı. Almanlar biran evvel Anadolu'ya geçmeye karar verdiler.[5]
    Alman Haçlı ordusu Anadolu'ya geçirildikten sonra Konrad Fransızları beklemenin gereksiz olduğuna karar vererek ordusuyla Anadolu'da Anadolu Selçuklu Devleti başkenti olan Konya üzerine yürüyüşe geçti. Nicomedia (İzmit)'e geldiğinde Konrad bu yürüyüş için Alman Haçlı ordusunu iki gruba böldü. Birinci ana Haçlı ordusu grubuna Konrad'ın kendisi komuta edecekti. İkinci grup ise ordunun ağırlıkları; sivil Haçlı takipçisi hacı adayları ve onları korumak için yeterli sayıda askeri birlikler Konrad'ın yarım-kardeşi Freising Başpiskoposu Otto komutası altına verildi.
    Konrad'ın komuta ettiği birinci grup Birinci Haçlı Sefer'inde Haçlı ordusunun takip ettiği yolda yürüyüşe geçti. Alman Haçlı ordusunu Eskişehir yakınlarındaki Dorileon'da Selçuklu ordusu beklemekteydi. Fakat Birinci Haçlı Seferindeki Birinci Dorileon Muharebesi aksine İkinci Dorileon Muharebesi Alman Haçlılar aleyhinde cereyan edip gelişti. Selçuklu ordusu hafif süvari birlikleri önce Almanlara hücum edip, sonra kaçış taklidi yaparak Alman süvarilerini ana Haçlı ordusundan ayırmayı başardılar. Sonra Selçuk ordusu süvari desteğinden yoksun kalıp zayıflayan Haçlı ordusuna ve sonunda da Selçuk süvarilerini takip eden nisbeten ufak Alman süvari birliğine ayrı ayrı hücumlarla her ikisine galebe çalıp bu Alman Haçlı ordusu grubunu kırdılar. Böylece 25 Ekim 1147deki İkinci Dorileon Muharebesi birinci grup Alman Haçlı ordusun çok büyük bir kısmı Selçuklular tarafından ortadan kaldırılması ile sonuçlandı. Konrad ordusunun elimine edilmeyen kalıntısıyla Konstantinopolis'e doğru çekilmeye başladı. Bu kalıntılar hergün devam eden Selçuklu hücumuna uğradılar ve bu hücumların birinde Konrad bile yaralandı. Konrad ordusunun kalıntılari ile Nicea (İznik)'te Anadolu'ya yeni geçmiş olan Fransız Haçlı ordusuyla karşılaştığı zaman Konrad'ın komuta ettiği Alman Haçlı ordusunun %90ı telef olmuştu.[5]
    Freising başpiskoposu Otto tarafından komuta edilen ikinci grup Alman Haçlı ordusu ise daha batıdan Ege bölgesinde kıyıya inip Alaşehir ve Denizli üzerinden yolla Akdeniz'e inmeyi denedi. Ocak 1148 başlarında güneye Laodicea civarına eriştiler. Fakat tam burada yine Selçuklu ordusu ile çarpışmaya girişmek zorunde kaldılar. Böylece Ocak 1148de ortaya çıkan "Laodicea Muharebesi" sonunda bu ikinci grup Alman Haçlı ordusu da Selçuklu ordusuna yenilip hemen tümüyle elimine edildi.[2] Kendini kurtaran Otto ise ufak kalıntı ordusuyla Antalya'ya inip oradan denizden Filistin'e 1148 ilkbaharında yetişmeyi başardı.
    III. Konrad ve kalıntı Alman ordusu ise, önce Fransız Haçlıları ile birleşti. Onlarla Noel yortusunda Efes'e kadar gitti. Fakat yarası iyileşmeden Konrad Efes'de hasta düştü. İzmir'e çekildi. oradan Bizans İmparatoru'nun gönderdiği bir gemi ile iyileşmek için Konstantinopolis'e gitti ve burada Manuel'in gösterdiğı yakın ilgisi ve imparatorun şahsi doktorunun bilgi ve mehareti sayesinde iyileşti. Konrad iyileştikten sonra Bizans İmparatoru'nun malî, malzeme ve asker desteğiyle yeni bir ordu topladı ve bu ordu Bizans gemileriyle Mart 1148 ortasında Filistin'e geçti.
    Fransız'ların Anadolu'dan geçişi [değiştir]
    Fransız Haçlılar ordusunun Lorraine, Brötanya, Burgundi ve Akuitanya'dan gelen kısımları ve Savoy, Montferrat ve Auvergne'den gelen kısımlara başlarında Fransa Kralı VII. Louis, Alsas'lı I. Reanut, Savoy'lu ile Amedeus, Montferrat'li V. Giyom ve Auvergne'li Giyom olduğu halde Haziran 1147de yürüyüşe geçti. Toulouse'lu Alfons-Jordan'ın komutasındaki Provans'lı haçlılar ise Agustos'ta deniz yoluyla harekete geçtiler.
    VII. Louis komutası altındaki Fransız Haçlı ordusuna Almanya Worms şehrinde Normandi ve İngiltere Haçlıları dahil oldu. Burada komutanlar arasında çıkan bir anlaşmazlık üzerine Savoy'lu ile Amedeus, Montferrat'li V. Giyom ve Auvergne'li Giyom idaresindeki Savoy, Montferrat ve Auvergne Haçlı orduları ise İtalya uzerinden Brindisi'ye gelip; oradan gemiyle Druzzo'ya geçip güneyden Konstantinopolis'e gittiler. Kalan Fransız Haçlı ordusu III. Konrad komutasindaki Alman Haçlılarının aynı yolunu takibe başladı. Macar Kralı II. Geza'nin izini ile Macaristan'dan geçmekteyken, daha önce Macar kralına isyan etmiş ve Macaristan tacını eline geçirmek için yapmış olduğu hücumlar II. Geza tarafından geri püskürtülmüş olan Prens Boris adlı kişiyi Haçlı ordusu içinde saklamaları gerekti. Bizans'ın Balkanlardaki arazilerinde refakat eden Bizans güçleri ile araları çok soğuk olmakla beraber büyük sorunlar çıkmadı. Fransız orduları daha önce ayni güzergahta hareket eden Almanların kurduğu köprüleri ve açtığı yolları kullanarak geçiş kolaylığı kazandı. En mühim çatışma Fransızların öncüleri Lorraine'liler ile ana Alman Haçlılarının çok arkasında kalan Almanlar arasında çıktı.
    VII. Louis'in ana Fransız Haçlılar ordusu 4-5 Ekim 1147de ve birkaç gün sonra da İtalya üzerinden gelen Fransızlar da Konstantinopolis'e eriştiler. Bizans İmparatoru I. Manuel Anadolu Selçuklu hükümdarı Sultan I. Mesud ile bir barış yapmış olduğu için dikkatini Haçlılar üzerine yöneltmisti. Bizanslılar ve I. Manuel Fransız Haçlıları daha iyi karşıladılar. Manuel Fransız Haçlı ordusu komutanlarını (ayni Birinci Haçlı Seferinde büyük babası I. Aleksios'un yaptığı gibi) Selçuklulardan ellerine gecirdikleri her eski Bizans toprağını Bizans'a vereceklerine dair yemin ettirdi. Bazı Fransız komutanları Bizans-Selcuklu barışını uygun bulmayarak ve bu yeminden hoşlanmayarak, Sicilya Kralı II. Roger'le anlaşıp Konstantinopolis'i ele geçirmeyi teklif ettiler ama VII. Louis bunu kabul etmedi.[2] [5].
    Fransız orduları da yine hiç Bizans takviyesi ve hatta refakati olmadan Bizans gemileri ile Anadolu sahillerine geçirildiler ve İznik'e doğru yürümeye başladılar. İznik'te Fransız Haçlı orduları İkinci Dorileon Muharebesi'nde yenilip kaçmakta ve devamlı Selçuklu hücumlari ile gayet küçülmüş Alman Haçlı ordusu kalıntıları hakkında haberi aldılar. Çok geçmeden Lopadion (Ulubat)'ta bu ordu kalıntısı ve yaralanmış olan III. Konrad ile karşılaştılar. III. Konrad ve kalıntı ordusu Fransız Haçlı ordusu ile birleşti ve ama Konrad ordu kalıntısının ne öncülük ne artçılık görevi alabileceğini bildirdi. Birleşik Haçlı ordusu Balıkesir, Bergama ve İzmir üzerinden yürüyerek Noel yortusundan hemen önce Efes'e geçti. Bu sırada Manuel'den Selçuklu ve Danişmend ordularının Konya batısında toplanıp Ege'ye doğru yürüyüşu geçtikleri ve bunun için çok dikkatli hareket etmeleri ikazı geldi. Efes'de Konrad hasta düştü; İzmir'e çekildi. Oradan Bizans İmparatoru'nun gönderdiği bir gemi ile iyileşmek için Konstantinopolis'e gitti ve burada Manuel'in şahsi doktorunun sayesinde iyileşti.
    Fransız Haçlı orduları ve Alman Haçlı kalıntıları halindeki Haçlı ordusu Efes'de 25 Aralık'ta Noel yortusunu kutladı. Bu sırada Efes dışındaki Haçlı ordugahına bir Selçuklu hücumu oldu ama bu püskürtüldü. Bir grup Fransız Haçlıları doğrudan doğruya Philedelphia (Alaşehir)'e gönderildi ve bunlar ana orduyu beklemek üzere Leodakia (Denizli)'ye geçtiler.
    28 Aralık'ta VII. Louis ve Savoy Kontu idaresindeki ana Haçlı ordusu Menderes vadisinden Antalya'ya gitmek için yürüyüşe geçti. 1 Ocak'ta bir Selçuklu pusu gücüne galip geldikten sonra 3 Ocak'ta Leodakia (Denizli)'ye eriştiler. Ama şehrin Bizanslı valisi Haçlıların şehre girmelerine engel oldu. Haçlı gücü 8 Ocak'ta Honaz Dağı'nın etrafını geçmek için Kazık Belini geçmeleri gerekmekte idi.
    Burada olan Honaz Dağı Muharebesi o zamana kadar Fransızları çok önünden gidip Haçlıların takip edecekleri güzergahtaki hayvan ve insan iaşe maddelerini tahrip eden bir Selçuklu ordusu ile Haçlıları uzaktan takip eden diğer Selçuklu ordusunun birleşmesi, geçitin yüksek iki tarafını tutması ve bu dar belden geçmeye çalışan Fransız Haçlı ordusuna hücuma hazırlanması ile başladı. Fransız Haçlı ordusu öncülüğünü ağır süvari şövalye birlikleri yapmakta; ortada ağırlıklar ve koruma birlikleri ve en arkada da piyade birlikleri ile Kral VII. Louis ve ona refaket edenler bulunmaktaydı. Yapılan plana göre bütün birlikler geçide gelince geçide girmeden birbirini bekleyecekler ve sonra planlı ve koordineli şekilde bu tehlikeli geçidi geçmeye başlayacaklardı. Ama öncü ağır süvari birlikleri bu geçiti geçmeyi kolay görüp; planlandığı gibi arkadaki birlikleri beklemedi; geçite hemen girdiler ve bu yeni kararlarıni arkadakilere de hiç haber vermediler ve geçidi hiç mukavemet görmeden geçtiler. Artçı birlik geçitin arkasını korumak için hazırlandı ve belki ağırlıklar geçtikten sonraki gün geçide girmeyi planlıyorlardı. Geçidin 10 km uzunlukta ve yokuş olması dolayısıyla çok yavaş ilerleyen ağırlıklar kolu ve koruma birlikleri geçitte yalnız bulunmakta iken Selçuklu ordusu iki yamaçtan hızla inerek hücuma geçti. Deuil'li Odo bu grubun ortasında bulunup bu birliklerde çıkan paniği görmüştü. Dörtnala geriye gitti ve geçit başında bulunan VII. Louis'yi durumdan haberdar etti. Kral ve artçı süvariler duruma müdahale etmek için geçide girdiler. Ama Fransız Haçlılarının zırhlı ağır süvari hücum taktiğini yokuş olan geçitte uygulanması imkânsızdı. Fransız Kralına refakat eden elit kral muhafızları büyük zayiat verdiler. Louis bir kaya üzerine tırmanıp saklandı ve Selçuklu ordusu kendisini tanımadığı için kendi hayatını kurtardı. Ama Kralın bu hücumu ve öncülerin bazılarının da geri gelmesi bazı ağırlıkların kurtarılmasına neden oldu. Ama ağırlıklar ve koruma birlikleri çok büyük insan ve mal zayiatı verdi. Akşam bastırdığında geçitte kendini kurtarabilenler geçitten çıkmaya başladılar.
    Kral VII. Louis bundan sonra Tapınak Şövalyelerinin tavsiye ettiği yeni bir taktiği uygulamaya başladı. Haçlı ordusuna Selçuklu höcumları olunca hücum edilen birliğin yerinde kalıp kendini koruması ve karşı hücumlarda bulunmaması emredildi. Daha sonra Haçlı ordusu Dalaman Nehri'ni geçmekte iken bir diğer Selçuklu hücumuna uğradı ve bu yeni taktik dolayısıyla çok zayiat vermeden Selçukluları geri püskürttüler.
    Fakat Selçuklu ordusu Haclıların beklenen güzargahlarindaki hayvan iaşesi kaynaklarını onlar gelmeden bir iki gün önce oralardan büyük koyun sürüleri geçirip ortadan kaldırmayı başarmaktaydılar. Bu taktik sadece yoldan hemen geçmek isteyen Haçlı ordusunun binek ve koşum atlarına büyük etki yapmaktaydı. Buna karşılık bu yörede devamlı yaşayan ahaliye de fazla tesiri olmamaktaydı. [3]
    En sonunda 10 Ocak'ta Fransız Haçlı ordusu Adalia (Antalya) kalesine vardı. Fakat burada da Bizanslı kale komutanı Haçlı ordusunun kale içinde ordugah kurmasını kabul etmedi ve Fransız Haçlı ordusu surlar dışında kamp kurarak beklemeye koyuldu. [3]
    VII. Louis Bizans donanmasının gelip ordusunun tümünü ya Antakya veya Filistin'e götürmesini beklemekteydi. Fakat mevsimin çok erken olması ve fırtanalar nedeniyle bir donama gelemedi ve ancak birkaç gemi Antalya'ya gelebildi. Bazı komutanlar ordunun tümünün sahil kıyısından yürüyerek Antakya'ya gitmesini teklif ettiler; ama Louis tüm ordusuyla birlikte karadan Antakya'ya gitmeyi kabul etmedi. Sonunda Antakya'ya yanaşan birkaç gemiye Louis ve karısı dahil maiyeti, ordusununun en iyi kısımları ve şövalyeler bindiler; Antakya üzerine denizden gitmek üzere ayrıldılar ve 19 Mart'ta Antakya'nın limanı olan Saint-Simon (Samandağı)'na vardılar.
    Antalya'da bıraktıkları Fransız Haçlı ordusu kalıntıları ve sivil takipçiler Flandıra'lı Kont Thierry ve Bourbon'lu Kont Archamboud komutasında sahil yolundan Antakya'ya gitmeye başladı. Bu ordunun ve Haçlı grubunun akibeti hakkında ve ne kadar kısmının Antakya'ya ne zaman vardığı hakkında elde kaynak bulunmamaktadır. Ama Flandıralı Kont Thierry'nin ve Kont Archambaud'nun Kudüs'e eriştiklerine dair bilgiler elde mevcuttur. [3][2]
    Antakya'da bekleme ve Kudüs [değiştir]


    Poitiers'li Raymond VII. Louis'yi Antakya'da karşılaması.
    VII. Louis Antalya'dan gemi ile fırtana yüzünden biraz gecikerek 19 Mart'ta geldi. Savoy'lu Kont Amedeus Kıbrıs'ta iken ölmüştü. Antakya Prensi olan Poitiers'li Raymond, Louis'in kraliçesi olan ve kocasına refakat eden Akuitanya'lı Elanor'un amcası idi. Raymond, yeğenini ve kocasını çok yakın bir ilgi ile ve şaşaalı bir törenle karşıladı.
    Raymond Antakya Prensliği'nin kuzeyden korunmasını sağlamak için (sonunda Haçlı ordusunun Edessa (Urfa)'yi geri almak hedefiyle) Haçlı ordusunun önce Halep üzerine hemen bir sefer açmasını istemekteydi. Fakat Louis kutsal Kudüs'e biran evvel gitmek ve hacılık görevlerini hemen yerine getirmeye kararlıydı ve Raymond'un bu isteklerini menfi karşılamaktaydı. Raymond isteklerini kabul ettirmeyi yeğeni Akuitanya'lı Elanor vasıtasıyla başarmak için yeğenine çok yakın alaka göstermeye başladı. Elanor bu yakın alakadan ve gösterilen misafirane hareketlerden çok hoşlanmaktaydı. İşte bu sıralarda Antakya, Prens Raymond ile yeğeni Elanor arasında daha başka ve çok daha yakın ilişkileri bulunduğu söylentileri ile çalkanmaya başladı. Bunlara göre eğer Louis, Raymond'un dileklerini yerine getirmeden Antakya'dan ayrılmaya karar verirse, Raymond yeğenine Louise'den boşanmasını ve böylece Antakya'da kalmasını telkin etmişti.
    Bu sırada Kudüs'e bir seri Haçlı komutanı ulaştı. Önce ilkbahar başlarında Güney Fransa'dan Touluse'lu Kont Alfons-Filip komutasında Provans eyaleti Haçlıları deniz yoluyla Filistin'e ulaştılar. Kont Alfons-Filip Kudüs'e varamadan Kaseriya'da öldü. Haçlı çevrelerinde bu ölüm Antakya Kontu Raymond'un yeğenleri olan Trablus-Şam Kontu Raymond veya Akuitanya'lı Elanor vasıtasıyla zehirlenmeden ortaya çıktığı söylentileri yayıldı. Bunun üzerine bir kısım Provanslılar gemilerle geri döndüler ve Provanslı Haçlılar ordusunun ancak küçük bir kısmı Kudüs'e erişti. Mart sonlarına doğru ikinci Alman Haçlı grubu ile Denizli'de ordusu nerede ile elemine edilen Freiling Başpiskoposu Otto ordu kalıntıları ile denizden Filistin'e gelip Kudüs'e erişti. Ondan hemen sonra da Bizans İmparatoru Manuel'in cömertliği ile yeni bir Haçlı ordusu kurmuş ve hastalığından iyileşmiş olan III. Konrad da bir filo gemi ile Filistin'e gelip yeni ordusuyla Kudüs'e geçti. Kudüs'te paskalya yortusu sırasında III. Konrad, Otto Friesling, Kudüs Kralı II. Baudouin, Kudüs Başpiskoposu Fulk ve ismi bilinmiyen bir Tapınak Şövalyeleri temsilcisi durumu ele alıp incelemek üzere önemli bir toplantı yaptılar. Bu toplantıda Kudüs Kralı II. Baudouin ve "Tapınak Şövalyeleri" temsilcisi isteklerine uyularak İkinci Haçlı Seferi ordularının Şam'a hücum edip bu şehri ele geçirmesi için karar aldılar. Şam ile bir ittifak kurmak isteyen Kudüs Kraliçesi Melisende'yi buna itiraz ettiyse de sonuca tesiri olamadı. Bu grup Kudüs Başpiskoposu Fulk'u Louis'yi Kudüs'e çağırmak için Antakya'ya gönderdiler.
    Akka Konsili [değiştir]
    Kudüs'te bulunan "Kutsal Kudüs Krallığı" asilleri Avrupa'dan bu yeni haçlı seferi ile yeni gelen Haçlı ordularını çok pozitif şekilde karşıladılar. Bu Haçlı ordusunun hedefinin ne olacağını kararlaştırmak için bir konsil toplanacağı haberi ilen edildi. Bu konsil Haçlı "Kutsal Kudüs Krallığı'"'nın çok önemli bir merkezi ve Kudüs'ün limanı olan Akka yakında Palmares'da 24 Haziran 1148de toplandı. "Kudüs Yüksek Kurulu (Haute Cour)" ile Avrupa'dan yeni gelen Haçlı ordusu ileri gelenleri bu konsile iştirak ettiler. Ama Toulouse'lu Kont Alfons-Jirdan'ın ölümü dolayısıyla bu kontun oğlu tarafından ölüme neden olma ile itham edilen "Trablus Kontu" ne şahsen ne de bir temsilci ile katılmadı. Bu Konsil "Kutsal Kudüs Krallığı"'nın kuruluşundan beri en şasaalı olan bir toplantı idi. Bu Haçlı seferinin kronik tarihinin yazarı "Sur'lu Giyom" [6] "Bu konsilda bulunan asillerin isimlerinin listesini yazmak hem zamanımız için önemlidir ve hem de tarihin akımıyla uyumludur." deyip bir listeyi eserine eklemiştir; ama bu listenin sonunda "katılanlari hepsini birer birer sıralamak çok uzun sürecektir" deyip listesinde isimleri bulunmayan birçok kişinin de Konsil toplantısina katıldığını bildirmiştir.
    Bu Konsil'da konuşmalar ve müzakereler çok uzun sürdü. "Kutsal Kudüs Krallığı"'nın ileri gelen asilleri, yeni gelen Haçlı ordularıyla birlikte Orta Doğu'da bulunan Haçlı devletleri hükümdarliklarını ordularının birlikte Şam'a hücum etmesini teklif ettiler. Bunlar arasında Beyrut'ta hüküm süren Guy gibi Şam şehrinin Haçlılar eline geçmesinden çok şahsi yarar görecek kişiler bulunmaktaydı. Müslüman Şam Emirliği daha önce Kudüs Krallığı ile müttefik iken bu ittifaktan ayrılmış ve Zengilere müttefik olmuştu. 1147de Şam Emirliğine bağlı bir askeri birlik Kudüs'le ittifak halinde bulunan Basra şehrine hücum etmişti. Şam ile o zaman bir tampon bolge olan Havran bölgesi'nin Haçlıların ellerine geçmesinin, Kutsal Kudüs Kralı II. Baodouin krallığının büyük stratejik ve jeopolitik yararına olduğuna inanmıştı. Sonunda Akka Konsili Şam'a hücum edip ele geçirmek için karar verdi.
    Ama 20. yüzyılda birçok tarihçi bu kararın taktik, stratejik ve jeopolitik bakımdan çok kötü bir karar olup bölgedeki siyasi ve iktisadi gerçeklerle uyuşmadığını, özellikle eğer bu bölgeleri ellerine geçirebilseler bile, Haçlıların nüfusları ve ellerinde bulunan asker sayıları ile bu bölgede tutunmalarının imkânsiz olduğunu bildirmektedirler. [7]
    Şam'ın kuşatılması [değiştir]
    Şam şehri ve bulunduğu bölge hukuken 1157ye kadar ayakta kalan Büyük Selçuklu Devleti'ne bağlı olmakla beraber 1104den Tuğtekin tarafindan kurulan ve Suriye ve Lubnan'da egemen olan Böriler Atabeyliği'ne bağlı idi. Muiniddin Onur, Tuğtekin'in bir kölemeni idi ve Böriler atabeyleri Şihabeddin Mahmud (1135-1139), Cemaleddin Muhammed (1139-1140) ve Mucireddin Abak (1140-1154) hükümdarlıkları sırasında Muiniddin Onur Böriler için yüksek görevler almıştı. 1135de Muiniddin Onur'un savunuculuğu yaptığı Şam kalesi başarısız olarak Zengiler Halep Emiri olan Nureddin Zengi tarafından kuşatılmıştı. Sonra ayni yıl ve 1337de Nureddin Zenginin Hims kalesi kuştamasında kale komutanlığını üzerine almıştı. 1138de, Böri Atabeyi Şihabeddin Mahmud ona "İsfahsaller" unvanı vererek Şam şehrinin valisi olarak görev verdi. Muhiddin Onur ondan sonra Cemaleddin Muhammed (1139-1140) atabeyliği döneminde tekrar Hims, Bari ve Baalbek valilileri yapmıştı. Cemaleddin Muhammed 1140da bir suikastle öldürülünce, oğlu Mucireddin Abak'ın taht naibi de olarak Şam şehrinde idareyi üzerine yüklenmişti. Muiniddin Onur'un siyasi stratejisi Şam şehrinin kendi şahsi idaresi altında fiilen bağımsız kalması idi. 1140da Baniyas kalesini güney komşusu olan Hristiyan Haçlı Kutsal Kudüs Krallığı'nın askerî desteğini satın aldıktan sonra eline geçirmiş ve sonra da bu yardımlaşma Kutsal Küdüs Krallığı ile bir resmi ittifaka dönüşmüştü. Ancak 1148de İkinci Haçlı Seferi ordularının Kudüs'e gelmeye başlaması ile bu ittifak bozulmaya yol açmıştı.
    Muiniddin Onur Akke Konsili sonuçları hakkinda haber alınca şehri bir kuşatmaya karşı hazırlamıştı. Etraftan topladığı paralı ve gönüllu askerler ve şehir içinden gönüllüler ile bir savunucu ordusu oluşturmuştu. Ayrıca Şam kuzeyinde Halep merkezli Zengiler atabegi olan Nureddin Zengi ve Musul'daki Zengiler atabeyi olan Seyfeddin Zengi'den destek ve askeri yardım istemişti.[3]
    Temmuz'da Avrupa'dan Kudüs'e yeni gelen İkinci Haçlı Seferi Haçlı orduları ve Doğu Akdeniz kıyıları Hristiyan Haçlı devletleri orduları Tiberya sehrinde toplandılar. Toplam Haçlı ordusunun yaklaşık 50.000 olduğu bildirilmektedir.[3] Buradan Taberiye Gölü etrafından yürüyüşle Şam'a yöneldiler. Bu yürüyüşte Kutsal Kudüs Krallığı ordusu Kudüs Kralı III. Baudouin en önde; sonra Fransa Kralı VII. Louis komutanlığındaki Fransız Haçlı ordusu ve artçı ise Alman Kralı Konrad komutanlığı altında Bizans İmparatorluğundan toplayabildiği ordu bulunmaktaydı. [2]
    Haçlı ordusunun yiyecek ve hayvan yemi iaşesini devamlı karşılayabilmek gerektiği için Şam'ın batısında bulunan meyva bahçeleri üzerinden şehre yaklaşmayı planmışlardı. 23 Temmuz'da Haçlı orduları Şam'ın meyva bahçelerinin bulunduğu Daraiya mevkiye eriştiler. Şam'ın savunucuları burayı meyva bahçelerinin duvarları ve yukarıdan gözetlemek ve ok atmak için kurulan tahta kulelerle savunmayı planlamışlardı. Bu bahçeler arasında geçen iki kenarı yüksek duvarlı dar yollardan ilerlemeye başlayan Haçlı ordusu devamlı olarak kulelerden atılan oklar ve mızraklarla taciz edilmekteydi ve devamlı surpriz baskınlarla karşkarşıya kalmaktaydı. 24 Temmuz'da Haçlılar savunucu ordusunu meyva bahçelerinden söküp attılar. Kaçan savunucular Barada Nehrini geçerek şehre geri döndüler. Barada nehri kıyılarına erişen Haçlılara karşı o nehri savunma hattı olarak kullanmaya başladılar. Haçlı orduları yavaşlamaya başlamışken bunu oğrenen Alman Kralı Konrad komuta ettiği süvari birlikleri ile hücuma geçti. Konrad'ın Alman atlı birlikleri hücumlarına nehire yaklaştıktan sonra piyade olarak hücumlarına devam etmelerinden dolayı Barada Nehrini geçmeyi başarıp şehir duvarları önüne geldiler. Kale duvarları sıkı savunma ile tutulmakla beraber şehir içinde kale kapılarından gelen ana sokaklarda da barikatlar kurulmuştu. Haçlılar da hemen meyva bahçelerinden kestikleri ağaçlarla duvar önünde barikatlar yapmaya koyuldular. Bundan sonraki birkaç gün 25-27 Temmuz'da Şam kalesi komutanı Muiniddin Onur birkaç defa değişik kapılardan kaleden huruç hareketi yapıp kuşatmayı yapan değişik Haçlı birlikleri ile çarpıştı. Şam'ın bu yönünde bulunan meyva bahçelerinden de ufak gruplarla komando stili baskınlar uygulamaya koyuldu. Haçlı ordusuna meyva bahçelerinden iaşe sağlamak çok zorlaştı.[3]
    Sur'lu Giyom (William of Tyre)'nin eserine göre, 27 Temmuz'da Haçlı orduları Şam'ın doğusundaki ovadan harekata başlamak üzere, şehrin batısından çekildi. Bu tarafta şehrin duvarları daha alçak ve daha az korunaklı idi; ama ova bir çöl tabiatlı olduğundan asker ve hayvan iaşesi bulmak çok daha zor olacaktı. Bu manevranın neden yapıldığı açıkca bilinmemektedir ve değişik teoriler ortaya atılmıştır. Haçlılar arasında Şam'ın Haçlılarca alınmasından sonra şehrin kime verileceği Haçli komutanları arasında büyük çekişme konusu olmuştu. Yörel Haçlı asillerin adayı Beyrut hakimi Guy Brisebarre idi; ama Avrupa'dan gelen Flandara Kontu Alsaslı Thierry üç kralın adayı idi. Onur'un Haçlı liderlerine rüşvet verip daha zor savunulabilir araziye geçmelerini sağladığı veya eğer kuşatmayı kaldırılarsa Nureddin Zengi ile ittifaktan ayrılarak onun Haçlı arazilerine olan hucümlarını durduracağına dair bir yemin ettiği zamanın kaynakları tarafından açıklanmıştır. [3] Haçlılar bu yeni cepheyi kurmakta iken Zengilerin ordularının Hums'da bulundukları haberi Haçlılara erişti. Musul'dan ordusuyla gelen Musul Emiri Seyfeddin Zengi Haçlılara geri çekilmeleri için bir ultimatom mektup göndermişti. Zengilerin ordularının yakın olması yörel Haçlı komutan ve askerlerini çok etkiledi. Bu komutanlar yeni geçtikleri mevkilerden şehirden ve kuzeyden gelecek iki taraflı hucüma dayanamıyacaklarını bildirdiler ve bu mevkilerden kuşatmayı bırakıp geri çekilmeyi önerdiler. 28 Temmuz'da önce Alman Kralı Konrad ve sonra diğer Haçlı komutanları komuta ettikleri Haçlı birliklerine kuşatamayı bırakarak birliklerine Kudüs'e doğru çekilmeleri için emirler verdiler. Bu geri çekilme sırasında Haçlı orduları müslüman hafif süvari okçuları tarafından devamlı olarak taciz edildi ve devamlı zayiat verdiler.[3]
#25.05.2011 10:09 0 0 0