1. Ana Sayfa
  2. Azərbaycan
  3. Dəmir əksikliyinə Nə Yaxşı Gəlir

Dəmir əksikliyinə Nə Yaxşı Gəlir

Son güncelleme: 16.12.2011 09:17
Nerissa-Su Nerissa-Su foto
  • dəmir əskikliyi müalicəsi - dəmir əskikliyinə yaxşı gələn qidalar - dəmir əskikliyi səbəb olar - dəmir əskikliyi zərərləri




    Dəmir Əksikliyi Anemisi Əlamətləri Nələrdir? Qansızlığın ən çox görülən növü dəmir əksikliyi ilə ibarət yaranan kansızlıktır. Alvuyarların oksigen daşımasını təmin etməsində funksiyası olan dəmir mineralına bədən inkişaf etmir. Buna görə xaricdən qidalar yolu ilə alınır. Yumurta, soya paxlası, et, bəkməz kimi qidalar dəmir ehtiva edər.
    Bədən demirik təxminən olaraq% 73ü hemoglobine iştirak edər. % 12-17i ferritin və hemosiderin adı verilən molekullarda depolanmıştır. Geri qalan% 15 dəmir isə myoglobinde saxlanılan olub əzələ hüceyrələri üçün oksigen ehtiyatı funksiyası yerinə yetirərlər.
    Beynin bəzi bölgələri dəmir əskikliyinə qarşı hassastır.Ayrıca dəmir mineralı sinir hüceyrələri arasında ya da bir sinir hüceyrəsi ilə başqa bir növ hüceyrə arasında ünsiyyəti reallaşdıran kimyəvilərin sintezinə köməkçi olar.
    Dəmir çatışmazlığı, dəmir ehtiyatların boşalmasıyla başlayır, dəmirə bağlı fermentlərin və dəmir ehtiva edən hemoglobinle miyoglobin kimi zülalların azalmasıyla davam edər.

    Dəmir Əksikliyi Dəyərləri

    Dünya Sağlamlıq Təşkilatı?? Nün meyarlarına görə, hemoqlobin səviyyəsinin qadınlarda 12g/dL, kişilərdə isə 13g/dL?? Nin altına düşməsi anamı olaraq qəbul edilir.

    Dəmir Əksikliyi Səbəbləri

    Bəslənmədə kifayət qədər dəmir olan qidalara yer verilməməsi, ədəd qanamaları, tez ad, dəmirin bağırsaqda kifayət qədər emilememesi, qanamağa səbəb olan xəstəliklər, vejeteryan bəslənmə dəmir əskikliyi səbəbləri olaraq sayıla bilər. Bağırsaqlardakı çəngəlli soxulcan və malarya mikrobu dəmir əskikliyinə gətirib çıxaran faktorlar arasındadır.
    Bəzi araşdırmalar, bədəndəki iltihabın də qansızlıq səbəbi ola biləcəyini göstərir. Çünki iltihablanma, dəmirin sorulmasını və dəmirin qırmızı qan hüceyrələrindən geri çevrilməsini azaldan hepcidin adlı peptid hormonunu artırar.

    Dəmir Əksikliyi Əlamətləri

    Dəridə görülən solğunluq, halsızlıq, tez yorulma, iştahsızlıq, nəfəs darlığı, baş ağrısı, baş gicəllənməsi, asan üşümə, vurman idi, yaddaş və diqqət azalması, dırnaqlarda asan qırılma, dil papillalarında düzleşme, və dodaq çatlamaları görülər. Dəmir çatışmazlığı saç tökülməsinə də səbəb ola bilər.

    Dəmir çatışmazlığının Zərərləri

    ?? Qadınlar və hamiləlikdə dəmir çatışmazlığı daha çox görülməkdədir. Qansızlık hər yaşda olduqca geniş rast gəlinən bir vəziyyətdir. Qadınların dəmir mineralı ehtiyacları kişilərdən daha çoxdur. Hələ qansızlıq dərəcəsinə çatmamış dəmir çatışmazlığı belə qadınların zehni qabiliyyətini mənfi təsir etdiyi edilən bir araşdırmada müəyyən edilmişdir. Hamilə qadınların dəmirə olan ehtiyacları daha da artar.
    ?? Dəmir azlığı körpədə və anada problemlərə yol aça bilər. Bundan başqa ilerki yaşlarda uşağın zəkasını mənfi təsir edə bilər. Hamiləlik dövründə yalnız qidalanma lazımlı dəmir ehtiyacını qarşılamaq çətindir. Buna görə həkimlər dəmir möhkəmlətməsi təklif edərlər.
    ?? Uşaqlarda dəmir çatışmazlığı iştahsızlıq, zəif yaddaş, zəka səviyyəsində gerilik, diqqətini toparlayamama, motivasiya çətinliyi, aşağı çəki, immunitet sisteminin zəifləməsi, narahatlıq kimi problemlərə səbəb olur.
    ?? Sürətli beyin böyüməsinin və psikomotor bacarıqların qazanıldığı süd uşaqlığı dövründə dəmir çatışmazlığı zəka səviyyəsində daimi düşüklüğe yol aça bilər.
    ?? Körpələrdə ana südünün kifayət qədər alına bilməməsi və də əlavə qidaya keçdikdən sonra dəmir ehtiva edən qidalarla lazım olduğu qədər beslenilmemesi bu problemə səbəb olar. Bundan başqa 1 yaşından əvvəl inək südünə başlanması da dəmir qeyri-kafiliyinə gətirib çıxarar.

    Demir İçeren Qidanlar?? Dəmir Əksikliyi İçin Ne yeyilməli

    Qırmızı et (ətin rəngi nə qədər koyuysa dəmir nisbəti o qədər çoxdur), sakatatlar, bəhməz, yumurta, soya paxlası, quru meyvələr, quru ərik, quru üzüm, quru ərik, quru əncir, roka, cəfəri, yaşıl yarpaqlı tərəvəzləri dəmir ehtiva edən qidalar arasında saya bilərik. Çay dəmirin sorulmasını azaldacağı üçün birlikdə alınmamalıdır. C vitamini dəmirin sorulmasını artırır. Kalsium ehtiva edən qidaların çox istehlak edilməsi isə dəmirin sorulmasını azaldır. Kəpək çörəyində olan fitat adlı maddə bədəndə dəmirin sorulmasını maneə törətdiyi üçün qansızlıq proplemi olan kəslərin davamlı kəpək çörəyi yemələri təklif.
    Sebzelerdeki cəmi dəmirin çox az bir qisimi bədən tərəfindən emilebilir. Məsələn maruldaki dəmirin 4%-i, soya fasulyesindeki dəmirin% 7-i bədən tərəfindən alınır. Qırmızı etteki dəmirin isə 20%-i bədən tərəfindən əmilər.
    Əgər emilimi problem varsa kafi nisbətdə dəmir alınsa belə yenə dəmir çatışmazlığı meydana gələ bilir. Emilim pozuqluğu səhv bəslənmədən qaynaqlana kimi metabolik sistemdəki pozuqluqlar da buna yol aça bilməkdədir.

    Dəmir çatışmazlığı Müalicəsi

    ?? Qansızlık bir diaqnoz deyil bir tapıntıdır. Əvvəl altda yatan səbəbin araşdırılıb tapılması və müalicənin ona görə edilməsi lazımdır. Məsələn davamlı qanamağa səbəb olan bir narahatlıq varsa ona istiqamətli müalicə edilər.
    ?? Gündəlik doza olaraq 150-200 mg elementer dəmir ehtiva edən preparatların 1.5 ay ərzində alınması hemoqlobin səviyyəsinin normala gəlməsi üçün ümumiyyətlə kafi olmaqdadır. Sonrasında gündəlik 80-100 mq preparat istifadə edilərək müalicə 6 ayda tamamlanar.
    ?? Ancaq dəmir istifadəsində diqqətli olmaq lazımdır. Çox miqdarda alınan dəmir bədəndə birikebilir və də ciddi problemlərə yol aça bilər. Məsələn qaraciyərdə yığılması nəticəsində siroza səbəb ola bilər. Buna görə dəmir qeyri-kafiliyinə bağlı anemiya müalicəsində həkimin təklif etdiyi müddətə və doza mütləq diqqət yetirilməlidir.
#16.12.2011 09:17 0 0 0