1. Ana Sayfa
  2. Azərbaycan
  3. Panik Atak Tipləri

Panik Atak Tipləri

Son güncelleme: 20.01.2012 08:27
Nerissa-Su Nerissa-Su foto


  • çaxnaşma hücum alt tipləri - çaxnaşma pozuqluğu alt tipləri - çaxnaşma hücum risk faktorları - çaxnaşma pozuqluq müalicəsi
    1) Gözlənilməz Panik hücumları:
    Heç bir səbəbə bağlı olmadan birdən-birə və özbaşına (spontan) ortaya çıxan çaxnaşma hücumları. Panik pozuqluğunda görülən hücumlar bu növdəndir.

    2) Vəziyyətə Bağlı Panik hücumları:
    Hemen hər vaxt, tətikləyən bir vəziyyətə bağlı olaraq və bu vəziyyət ya da nesneyle karşılaşıldıktan dərhal sonra ortaya çıxan çaxnaşma hücumlarının. (Məsələn: Xüsusi fobilerdən ilan ya da it ilə hər karşılaşıldığı zaman ortaya çıxan çaxnaşma hücumu bu növdəndir).

    3) Durumsal uyğunluq Gösterilen Panik hücumları:

    Çox vaxt çaxnaşma hücumuna səbəb olan qıcıqlandırıcı bir vəziyyət ya da obyekt bulunmamakla birlikdə, bu cür çaxnaşma hücumu qıcıqlandırıcı ilə hər qarşılaşmada ya da hər qarşılaşmadan dərhal sonra ortaya çıxmaya. (Məsələn: hücumları daha çox avtomobil istifadə edərkən ortaya çıxan bir adamın, avtomobil istifadə etdiyi ancaq çaxnaşma hücumunun görülmədiyi zamanların da tapılması ya da çaxnaşma hücumunun avtomobil istifadə etməyə başladıqdan dərhal sonra deyil də uzun bir müddət sonra ortaya çıxması kimi).

    PANİK Pozuqluğu ALTTIPLERI:

    Araşdırmaçılar, çaxnaşma pozuqluğunun tək tip bir pozuqluq deyil, xarakteristika bəzi xüsusiyyətlər baxımından fərqli qruplar altında kümelendiğini fərqinə varmış, çaxnaşma pozuqluğunu fərqli alttipler altında təyin etməyə çalışmışlar. Bu alttipler;
    Klassik çaxnaşma pozuqluğu: Adamda əvvəl vurman idi, heyacan, sürətli nəfəs alıb vermə və boğazda düğümlenme başlayır. Sinədə sıxışma, sol qola vuran ağrı və uyğunluq görülür. Sanki ürəyin tənəffüsün dayanacağı, ürək böhranı keçiriləcəyi hissi meydana gələr.

    Kognitif çaxnaşma: Daha çox adamın şüur ​​və qəbul etmə sistemlərini təsir edər. Özünü, bədənini tam, həqiqi və bütüncül algılayamama, ruhun bədəndən ayrılması hissi, ətrafı sisli, cisimləri uzaqdan fərqli qəbul etmə, baş gicəllənməsi, boşluqda olma hissi meydana gələr.

    Nonkognitif çaxnaşma: Kognitif panikteki əlamətlər görünmür. Daha çox bir pislik, sinədə təzyiq, vurman idi hissi meydana gələr.

    Aleksitimik çaxnaşma: Zaman-zaman keşik şəklində ortaya çıxan fiziki ifadə edilərin ortaya çıxdığı bir alttiptir.

    Gastro intestinal çaxnaşmaya düşür: Mədədə, qarında başlayıb sinəyə doğru dəstə-dəstə yayılan pislik hissidir. Boğazda düğümlenme, tıxanma hissi meydana gələr. Bulandı, qabarıqlıq, qaz, ishal ola bilər.

    Korkusuz (nonfearful) çaxnaşma pozuqluğu: Panik bozukluğu tanı meyarlarını tam olaraq qarşılayan bir vəziyyətdir. Buradakı çaxnaşma hücumlarda subyektiv bir qorxu və anksiyete görülməz. Bu qrupdakılar, nevrologiya və kardioloqa mütəxəssislərinə daha çox müraciət edirlər. kardiyolojji xəstələri arasında bu nisbət% 40''lar ətrafında tapılmışdır.

    Yuxu (noktural) çaxnaşma hücumları: Hər hansı bir gerçək səbəb yoxkən, yuxudan ani bir vurma və qorxu ilə uyanıldığı yineleyici paniklerdir. Panikle dərhal pəncərə açılır və hava alınmağa çalışılsa. Yuxuda "çaxnaşma gəlir ölərəm" anksiyetesi adamın yuxusunu qaçırır, adam yatmaqdan qaçınar.

    Yuxu çaxnaşma pozuqluğunda ən sıx görülən ifadə olunar dispne, isti basması və bunu izləyən çarpıntılardır. Klassik çaxnaşma pozuqluğu ilə müqayisə edildiyində, əlamətlər klinika olaraq daha ciddi və ağırdır. Atak sıxlığı daha çox, somatik (fiziki) duyumlar daha sıxdır.

    Yuxu çaxnaşma pozuqluğu olanlar arasında və bu kəslərin keçmiş həyat əhvalatlarında depressiyaya daha tez-tez bir şəkildə rast gəlinir.

    Başlanğıcda yalnız yuxuya getmə çətinliyi görülərkən, yuxuda gələn yineleyici paniklerle yuxuya getmə qorxusu inkişaf edər. Bu kəslər, tək başlarına yatağa getməkdən, tək yatmaqdan və yuxuya getməkdə qorxarlar. Klassik paniklerdeki ölüm qorxusu, ağlını itirəcəyi və ya çıldıracağı qorxusu ilə idarəsini itirmək qorxusu daha seyrək rast gəlinən ifadə olunardır.

    Yuxu çaxnaşma pozuqluğu ilə klassik çaxnaşma pozuqluğu arasındakı fərqlər:

    Dispne, isti basması, vurman idi daha sıxdır Somatik duyumlar daha çoxdur.
    Klinika daha ağır və daha şiddətlidir. Gün içindəki hücum sayı daha çoxdur.
    Keçmişlərinə və hələ də depressiya daha sıxdır. Yuxu pozuqluqlarının hər növü daha çoxdur.
    Yuxuya getmə qorxusu çoxdur. Dəli olma, idarəsini itirmə və ölüm qorxusu daha azdır.
    Yuxunun non-REM dövründə ortaya çıxar. Ən çox görülən qıcıqlandırıcı faktorlar:
    Relaksasyon və yuxu deprivasyonudur. olaraq sıralana bilər.



    PANİK pozuqluğundan Diqqət çəkən NÖQTƏLƏR:


    Ümumi əhalinin% 10''unun həyatlarında ən az bir dəfə çaxnaşma hücum həyatı keçirdikləri ehtimal olunur.
    Ümumi əhalinin% 6''sında çaxnaşma pozuqluğunun inkişaf etdiyi təxmin edilməkdədir.
    Panik pozuqluğu problemi olanların% 50''sinde agorafobinin inkişaf etdiyi görülməkdədir.
    Agorafobi,% 75 nisbətində çaxnaşma pozuqluğunun ilk bir ili içində ortaya çıxır.
    Panik pozuqluğu olanlarda depressiyanın (% 50), intihar cəhdləri (% 20) və intihar düşüncələrinin (% 40) ortaya çıxma ehtimalı olduqca yüksəkdir.
    Panik pozuqluğu olanlarda sosial fobi görülmə ehtimalı% 30''lar ətrafındadır.
    Spirt və ya maddə istifadə pozuqluqları daha tez-tez görülməkdədir.
    Panik pozuqluğu olanlarda, Somatizasyon pozuqluğu, iki uclu mizaç pozuqluqları və şizofreniya kimi psixiatrik problemlərin görülmə sıxlığı daha yüksək olduğu bulgulanmıştır.

    RİSK FAKTORLARI:

    Panik pozuqluğunun risk faktorları bu şəkildə sıralana bilər:
    20-35 yaş arasında olmaq
    Qadın olmaq
    Ayrılmış, boşanmış ya da dul olmaq
    Xüsusilə erkən yaşlarda ayrılıq anksiyetesi əhvalatının tapılması
    Uşaqlıqda cinsi təcavüz əhvalatı
    Erkən yaşlarda həddindən artıq məsuliyyət yüklənmək
    Keçmiş həyat əhvalatlarında travmatik yaşantılar
    Aşağı təhsil səviyyəsində olmaq
    Şəhərlərdə yaşamaq
    Depressiyaya iligili keçmiş həyat əhvalatı
    Ailədə və yaxınlarda çaxnaşma hücum, ya da depressiya həyatları


    PANİK Pozuqluğu MÜALİCƏSİ:

    Panik pozuqluğunun müalicəsində insanın üç fərqli ölçüsü əsas götürülür:
    Fiziki ölçü (duyumlar)
    Zehni ölçü (düşüncələr)
    Davranışsal ölçü (davranışlar)

    Bu üç müxtəlif ölçüdə əsas olaraq üç mərhələli bir müalicə müddəti əsasdır:
    Panik hücumların dayandırılması
    Proqnoz anksiyetesinin aradan qaldırılması
    Panik hücumlara bağlı olaraq ortaya çıxan agorafobi və digər kaçınmalarla, davranış dəyişikliklərinin düzəldilməsi.

    Bu üç mərhələ ilə əlaqədar işlər, fərqli yaklaşımlarca fərqli şəkillərdə ələ alınar. Müəyyən olunmuş müalicə yanaşmalarını bu şəkildə sıralaya bilərik:


    Farmokolojik (dərmanla) Müalicə: Panik pozuqluğunun dərmanla müalicəsində, trisiklikler, benzodiazepinler, MAOI''ler, Rima, SSRI''ler və digər serotonerjik dərmanlar istifadə edilməkdədir.

    Davranışçı yanaşmalar: Əvvəldən təyin olunmuş məhdud hədəflər istiqamətində, xəstənin qaçdığı yer və hallar ilə, mərhələli olaraq təkrar təkrar tutuşdurulması ehtiva edən "üzərinə getmə" və "laqeydləşdirmə" təhsilləri. Beləcə, kaçınılan yer və vəziyyətlər qarşısında yaşadığı anksiyete və qorxulara qarşı duyarsızlaştırılmaya çalışılar.

    Bilişsel yanaşmalar: Xəstənin farkedemediği səbəblərlə ortaya çıxan vurman idi, tərləmə, nəfəs ala bilməmə, baş gicəllənməsi, və s.. çaxnaşma hücumunun fiziki əlamətlərinin, infarkt keçirərək öləcəyi, iflic keçirəcəyi ya da çıldıracağı şəklindəki həqiqi olmayan inancların, fəlakət gözləmələrinə çevrilmiş səhv şərhlərin aradan qaldırılmasına çalışılır. xəstəlik və xəstəliyin işləmə prosesləri üzərində bilgilenmek əsasdır.

    Bilişsel-Davranışçı yanaşmalar: Həm davranışçı həm də elmi yanaşmaların bir sintezi şəklində ortaya çıxan bir yanaşmadır.

    Psikodinamik yanaşmalar: Daha çox psikodinamik proseslərə Ağılım verərək, bu prosesləri işıqlandırıb ortaya çıxardaraq çaxnaşma pozuqluğunu müalicə etməyə çalışar.

    Panik pozuqluğunun müalicəsində, klassik müalicə yanaşmaları içində ya da yanında,
    Nəfəs alma texnikası və diafraqma gücləndirmə ilə əlaqədar işlər,
    Məşq və Boşalma texnikaları,
    Təəvvür işləri,
    Katatonik Görüntü Həyatı,
    Hipnoterapi
    kimi tətbiqlər və texnikalar də təsirli bir şəkildə istifadə edilir.
    götürmə
#20.01.2012 08:27 0 0 0